Satır aralarını oku
Psychological Science’da yayımlanan bir çalışmaya göre beyninin daha iyi çalışmasına yardım etmek istiyorsan Kafka’nın bir romanını veya modern bir şiir kitabı okuyabilirsin. İlk bakışta anlamlandıramadığın bir şey okuduğunda, zihnin çözüm aramaya başlar. Bu da otomatik olarak beynindeki gri maddeyi tetikler ve öğrenme ile ilgili bölümler arası bağlantıları arttırıp harekete geçmesini sağlar.
Eğer polisiye, tarihî veya romantik konular tercih ediyorsan merak etme; zihnini yine esnetmiş olacaksın ama bu sefer daha farklı şekilde: Toronto Üniversitesi, Kavramsal Bilimler Programı Direktörü Doktor Keith Oatley, “Kurgu, genelde duygusal ve sosyal dünyamızın tetiklenmesini sağlar. Çok fazla roman okuyan kişilerin, okumayanlara göre empati yeteneği ve sosyal zekâsı daha gelişmiş olur” diyor.
Uzun lafın kısası, sen içeriği zengin olan şeyler okumaya bak. Virginia Üniversitesi’nde Psikoloji Profesörü Doktor Daniel Willingham, “Bir dergi veya gazete okuyor olsan bile zihnine yeni fikirlerin giriyor olması içerideki bilgi veritabanını genişletir” diyor.
Ekrandaki esrarengiz olayları çöz
Zekânı geliştirmek için Lost veya CSI’ın bir bölümünü aç. Everything Bad Is Good for You: How Today’s Popular Culture Is Actually Making Us Smarter kitabının yazarı Steven Johnson’a göre televizyon dizilerinde karşılaştığımız sürekli birbiriyle kesişen konular, çeşitli karakterler ve etik belirsizlikler, izleyiciye asla konuyu kolaylıkla takip edebileceği bir rota sunmaz.
Ancak tüm bunlar bilimsel metodun sürecini bize hatırlatır: Bilgi toplamak, hipotez üretmek ve düşüncelerin test edilmesi. Yani, sen Lost dizisindeki Hugo’nun o adada neden hâlâ kilo vermediğini veya CSI’da neden hiç laboratuar ışıklarının açılmadığını anlamaya çalışırken aslında bir yandan da problem çözme yeteneğini ve sosyal zekânı geliştiriyorsun.
Uyumak
Michigan State Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre yeterli uyku almak, beyninin gün içerisinde edindiği bilgiyi işlemesini sağlar, nöronlar arası bağlantı kurulmasına yardımcı olur ve hafızayı kuvvetlendirir.
Yapılan çalışmada sekiz saat uyumuş ve hiç uyumamış kişilere 12 saat önce gösterilmiş olan kelimeler tekrar sorulduğunda, dinlenmemiş olanların daha fazla hata yaptığı ortaya çıkmış.
Böyle deneyler yanlış anıların (olmamış şeyleri hatırlamak gibi) uyudukça azaldığını ve hafızanın uyku sayesinde korunduğunu gösteriyor. Bir anlamda yeteri kadar dinlenmek, bir daha (veya en azından her sabah) saatlerce anahtarlarını aramamanı ve alışveriş listesini eksiksiz tamamlamanı sağlayabilir.
Müzik dinle
Faculty of 1000 Biology and Medicine tarafından, yakın zamanda yapılan bir araştırmada herhangi bir enstrüman çalmak, beynin motor sistemini geliştiriyor ve başka hiçbir aktivitenin yapamadığı şekilde geri kalan tüm sinir sistemini fazlalıklardan arındırıyor.
Eğer zamanın varsa flüt derslerine yazıl. Yoksa, bilgisayarına 100 farklı enstrüman çalmanı sağlayan KB Piano bağlayabilir veya 13 notalı klavyeyle birlikte satılan Easy Piano for Nintendo DS gibi oyunlar oynayarak aynı faydayı sağlayabilirsin. Kaliforniya Üniversitesi’nde Pediatrik Nöroloji Profesörü Doktor Richard Haier, “Beyni bir kas gibi düşünebilirsiniz. Onu ne kadar çalıştırırsanız (mesela bir müzik aleti çalarak) o da o kadar verimli hale gelir” diyor.
Zekilerle sosyalleş
İşten sonra hemen eve gidip pijamalarını giymektense arkadaşlarınla buluşup bir şeyler içebilirsin. Michigan Üniversitesi’nde Psikoloji Profesörü Doktor Oscar Ybarra, “Sosyal ilişkilerin sağladığı zihin jimnastiği, kognitif fonksiyonların gelişmesini sağlar” diyor. Yaptığı araştırmada sosyal hayatı daha fazla olan katılımcıların, bilişsel performanslarının da daha yüksek olduğunu fark etmiş.
Bu kişiler plan yapmak, amaç belirlemek ve mantık yürütmek için gereken bilgileri daha kolay hatırlayabiliyor. Kendini daha da ilerletmek istiyorsan senden daha zeki olan insanlarla görüşmeye çalış.
Beyin şokları
• Günde yalnızca bir içki içen kadınlar, hafıza ve düşünce yeteneği testlerinde hiç içki içmeyen insanlara göre daha başarılı çıkıyor. Dahası, The New Enland Journal’a göre sadece tek içki içmek, beyin yaşını bir, bir buçuk yaş gençleştiriyor.
• Northumbria Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre hızlı hızlı çiklet çiğnemek, beyne giden kan akışını hızlandırıyor ve bilişsel fonksiyonlarını arttırıyor.
Derleyen: Tuğçe Tekmen
