Sağlıklı zannettiğiniz içeceğiniz o kadar da sağlıklı olmayabilir.
Yapay tatlandırıcılar, uzun süredir tartışma konusu. Kanser yapıyorlar mı? Kilo vermeye gerçekten de yardım ediyorlar mı?
Bilim, yapay tatlandırıcıların kansere neden olduğu iddiasını büyük ölçüde çürüttüler. Fakat kilo verme konusunda yardımcı olup olmadıkları konusu hala belirsizliğini korumakta.
Her iki tartışmada da süredursun, şimdilerde yapay tatlandırıcılar üzerinde bir tartışma daha dönmekte: Yapay tatlandırıcıların kullanıldığı diyet gazlı içecekler, bunama ve felç riskini arttırıyor olabilir mi? Stroke‘da yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, arada böyle bir bağlantı olabilir.
Söz konusu çalışmada, 10 yıl boyunca 3.000 hastanın felç, 1.500’den fazla hastanın ise bunama riski izlendi ve yapay tatlandırıcı içeren içecekleri tüketenlerde felç ve Alzheimer riskinin büyük ölçüde arttığı sonucuna varıldı.
Konuyu daha detaylı ele alacak olursak, günde 1 ya da daha fazla yapay tatlandırıcılı içecek içenlerin iskemik felç (en yaygın görülen felç riskidir; beyne kan akışının pıhtı tarafından bloke edilmesi sonucunda oluşur) geçirme olasılığının, yapay tatlandırıcılı içecek tüketmeyenlere kıyasla 3 kat yüksek olduğu ortaya çıktı. Bu kişilerin Alzheimer olma riski de aynı oranda yükseliyordu.
Yaş, toplam kalori tüketimi, beslenme kalitesi, fiziksel aktivite ya da sigara bağımlılığı gibi diğer etkenler göz önünde bulundurulduğunda bile sonuç değişmiyordu.
İlginç bir şekilde, araştırmacılar, felç ya da bunama ile şekerli içecekler ya da normal gazlı içecekler arasında da bir ilişkiye rastlamamışlardı.
Çalışma gözlemsel nitelik taşıdığı için, yapay tatlandırıcıların direkt olarak bunamaya ya da felce yol açtığı kesin olarak kanıtlanmış değil.
Ortada birtakım olası fizyolojik mekanizmalar bulunabilir. Örneğin, yapay tatlandırıcılar glukoz intoleransı ile ilişkilendirildikleri için diyabete neden olabilirler. Diyabetin de bunama açısından bir risk faktörü olduğu bilinmekte.
Zira çalışmada da diyet gazlı içecek tüketicilerinde diyabet yatkınlığının daha yüksek olduğu gözlemlenmiş, ancak diyabet gelişiminde diyet gazlı içeceklerin direkt etkisinin olup olmadığı konusu belirsiz kalmıştı.
Yapay tatlandırıcılı içecek sevdalılarının damar sorunları yaşaması da muhtemel. Zira insanlar fazla kilolardan da yüksek kan şekerinden kurtulmak adına diyet içeceklere yönelebiliyorlar. Buna bağlı olarak da diyet gazlı içecek tüketmesinin, kişinin halihazırda yüksek risk altında bulunduğu sonucuna da varılabilir.
Son söz: Yapay tatlandırıcıların, beyin sağlığına zarar verdiğine dair herhangi bir kesinliğe varılabilmesi için daha çok araştırmaya gerek duyulduğu ortada.
