Akıl ve ruh sağlığınızı korumak için belli bazı gıdaları mutlaka tüketmeniz gerektiğini biliyor musunuz?
Herkesin akıl sağlığına ihtiyacı var ve neyse ki bu sağlığı koruyan, iyileştiren bir grup gıda maddesi de var! Yalnız dikkat: Burada diyetten, ya da belli tür bir diyetten söz etmiyoruz. Çünkü diyet dediğimiz şey sizin iyi görünmenizi ve kendinizi iyi hissetmenizi sağlar ve bu “iyi”lere akıl sağlığınız dâhil olmayabilir!
“Ne yiyorsan, osun!” sözünün mucidi Anthelme Brillat-Savarin’dir diyebiliriz. Gastronom olarak ün salan bu Fransız avukat ve politikacı, gerçekte “Bana ne yediğini söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim” demiş. Bu cümle Alman filozof ve antropolog Ludwig Andreas Feuerbach’ın dilinde evrim geçirmiş ve “İnsan ne yiyorsa, odur” haline gelmiş. Aslına bakarsanız bu cümle, beslenme ile insan hayatının girdiği yol arasındaki güçlü bağı fazlasıyla açıklıyor. Peki, ya konu akıl sağlığınız, Alzheimer tehdidi hatta bunama ihtimali ise? Evet, burada depresyonla savaşan, bunama ihtimalini ortadan kaldıran, Alzheimer’ın pençesine düşmenizi önleyen, en basitinden hafızanızı güçlendiren gıdalardan söz ediyoruz.
Akıl sağlığını koruyan beslenme
Bu konuya hak ettiği önemi verenlerden biri de Lancet Psychiatry dergisi ve geçtiğimiz yıl tüm dünyada beslenme ile akıl sağlığı arasındaki ilişkiyi incelemek için yapılmış 18 ayrı araştırmaya sayfalarında yer verdi. Araştırmaların neredeyse tamamının işaret ettiği en önemli nokta ise beslenme kalitesinin, akıl sağlığını korumaya yeteceği yolundaki inançtı. Oysa beynimiz, aklımız ve ruhumuzun sağlıklı olabilmesi için belli bazı gıdaları mutlaka tüketmemiz gerekiyordu ve o zengin mönüler de ne yazık ki bu gıdalardan mahrum olabiliyordu. Benzer bir araştırma da 2013 yılında yapılmış ve son iki yılını bipolar bozukluk tanısı altında geçiren bir grup kadın hastaya yağ bakımından zengin, orta düzeyde protein içeren ve az karbonhidratlı bir beslenme uygulanmıştı. Sonuç şaşırtıcıydı çünkü sadece ilaçla tedavi oldukları döneme kıyasla ruh hallerinde kayda değer bir iyileşme gözlenmişti.
Şimdi gelelim akıl sağlığımızı ayakta tutan gıdalara ve neler yememiz gerektiğine…
Omega-3 yağ asitleri
En fazla bulunduğu gıdalar yağlı balıklar, ceviz ve bir tür adaçayı olan chia’nın tohumu… Bu gıdaların beyin sağlığını koruduğu Aztekler ve Mayalar’dan beri biliniyor. Elbette Omega-3 yağ asitlerinin yokluğu depresyona sebep olmuyor ama Omega-3 yoksulu beslenme alışkanlığınız varsa, önünde sonunda daha depresif bir ruh haline sahip oluyorsunuz. Uzmanların tavsiyesi şöyle: Somon, istiridye, sardalye balığı üçlüsünden biri her hafta sofranızda yer alsın. Chia tohumu ve keten tohumu dışında ceviz ve kanola yağı tüketmeyi de unutmayın.
Proteinli gıdalar
Temel amino asitlerin neredeyse tamamını barındıran bu protein türü en fazla yumurta, kümes hayvanlarının eti ve soyada bulunuyor. Görevleri, ruh halinizi düzene sokmak! Bu tür gıdalar özellikle vegan beslenenlere öneriliyor. Vegan olun ya da olmayın, zengin amino asitlerden faydalanmak için pirinç, fasulye, yer fıstığı yağı ve tahıllı ekmek yemeyi ihmal etmeyin.
Folik asit
Mercimek, nohut ve ıspanak tam bir folik asit deposu. Folik asidin asıl görevi de serotonin, dopamin ve epinefrin gibi insanın duygularını düzene sokan sinir iletkenlerini vücut içinde üretmek. Zaten duyguları açısından karmaşa yaşayanların kanındaki düşük folik asit düzeyi de bunu doğruluyor. Ispanak ise magnezyum zengini olduğu için daha çok duygusal dengemizi kurmamızı sağlıyor.
D Vitamini
Vücudunuzda D vitamini eksikliği varsa depresyonun eşiğinde geziniyorsunuz demektir. Peki, yiyeceklerden nasıl D vitamini alırsınız? Elbette bol bol mantar yiyerek… Ancak uzmanların tavsiyesi önce bir kan testi yaptırmanız ve çıkan sonuca göre D vitamini açığınızı kapsüllerle tamamladıktan sonra mantara yönelmeniz. Çünkü her gün kilolarca mantar yemenin de faydası yok.
Çinko
Kabak çekirdeği ve istiridye çinko zengini gıdalar arasında. Elbette farklı içeriği nedeniyle bizim de önerimiz kabak çekirdeği olacak ama kavrulmamış ve tuzsuz olanını tüketmeye gayret edin.
Demir
Bilinen bir gerçek: Demir zengini başlıca gıda kırmızı et… Üstelik vücudunuz kırmızı etten edindiği demiri sindirmekte de zorlanmıyor. Vejetaryen iseniz önerimiz fındık, fasulye, barbunya, nohut gibi baklagiller ve koyu yeşil yapraklı sebzeler olacak.
