Nöroloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Sevda Sarıkaya açıklıyor.
“Hepimiz gün içinde birtakım unutkanlık ve dalgınlıklar yaşıyoruz. Çoğu günlük yaşamın koşturmacasında normal karşılanırken, bazen durum sandığımızdan ciddi olabiliyor. Hafızanız veya dikkatinizdeki sorunlar yaşa göre farklılık göstermekle birlikte; altta yatan faktörlerin dahili mi, nörolojik mi, yoksa psikiyatrik mi olduğunu öğrenmeniz problemi çözmek için şart. Son yıllarda giderek yaygınlaşan beyin check-up’ı yöntemi tam da bu zihinsel performans düşüklüğü şikayetlerine yönelik uygulanıyor. Her ne kadar en kilit adımı beyin MR’ı olsa da, aslında beyin check-up’ı zihinsel zayıflık belirtilerinin altında yatan sebepleri öğrenmek için uygulanan testlerin bütününe verilen bir ad. Ancak genel check-up’ın aksine, şikayetiniz olmadığı halde kontrol amaçlı uygulanması pek önerilmiyor.”
Unutkanlık Nedenleri
“Yaş, genetik faktörler, yaşam ve beslenme düzenine bağlı farklı nedenleri olabilir. Genç yaşlarda beslenme düzensizliğine bağlı vitamin ve mineral eksiklikleri, depresyon, anksiyete, dikkat dağınıklığı ve bellek alanlarını etkileyen tümörler
başrolde olur. İleri yaşlardaysa, uzmanlar Alzheimer ve diğer tür demanslar üzerinde durur. B12 vitamini bakımından zengin kırmızı ve beyaz et ile süt ürünlerini yeterince tüketmeyen kişilerde ise kaçınılmaz.”
Beyin Check-up’ı
“Nörolojik muayene ile başlıyor ve kişinin yaşı, eğitim düzeyi gibi özelliklerine göre seçilen nöropsikolojik testlerle, birkaç saat süren bir değerlendirme yapılıyor. Bunu kan testleri izliyor. Özellikle B12, folik asit, demir eksikliği gibi zihinsel
aktiviteyi etkileyen vitamin ve minerallerin kan düzeylerine bakılıyor. Bu noktada en önemli adım olan beyin MR’ı uygulanıyor. Ardından EEG ve Beyin Haritalaması ile beyin check-up’ı tamamlanıyor ve tüm veriler birlikte değerlendiriliyor.”
Tehlike Sinyalleri
“Unutkanlık, günlük hayatınızı ve işlerinizi ciddi anlamda etkilemeye başladıysa doktora başvurma zamanı gelmiştir. Örneğin telefon, anahtar veya cüzdan gibi özel eşyalarınızı sağda solda unutmanız ya da arabanızı park ettiğiniz yeri bulamamanız, en sık rastlanan örnekler. Ayrıca hastaların birçoğu, zihninin yavaş işlediği hissine kapıldığını belirtiyor. ‘Eskiden aynı anda birkaç işi yapabilirken, şimdi işlerden muhakkak birini aksatıyorum’ gibi şikayetler de önemli göstergeler arasında.
Korunma Yolları
“Beyninizi sürekli işler tutmak, pozitif duygulara yönelmek, dengeli beslenmek, düzenli egzersiz yapmak ve sosyal hayattan kopmamak çok önemli. Yalnızlığı tercih eden insanlar depresyona eğilimli oluyor. Depresyonsa her atağında
sinir hücrelerinin ölümüne neden oluyor. Öyle ki, gençliğinde sık depresyon atakları yaşamış kişilerde Alzheimer görülme ihtimali yükseliyor. Yeni dil öğrenmek, bilgisayarda strateji oyunları oynamak ve sudoku tarzı bulmacalar çözmek de etkili olur.”
