Aralık ve ocak ayı sizin alkolü biraz abarttığınız ve karaciğere fazla yüklendiğiniz aylar olabilir. İşte alkolün karaciğerinize etkileri.
Dört bardak boza mı? Karaciğeriniz de onları içiyor. Ekstra sos mu? Karaciğeriniz de onu tüketiyor. Jöleli kızılcık rulosunun yarısı mı? Karaciğeriniz üçüncüde yeter derdi ama bu işte birliktesiniz… Önemli olan şu ki, neredeyse yediğiniz her lokma ve içtiğiniz her damla aynı organ tarafından, yani karaciğerimiz tarafından işleniyor. Karaciğer en büyük organlarımızdan biri olsa da, bu ay yaptıklarınızla onu gereğinden fazla yorabilir ve uzun süreli bir hasarla baş başa bırakabilirsiniz. Bunun anlamı, kan şekerini düzenlemek, kolesterolü işlemek ve hayatta kalmanızı sağlayan bazı hormonları üretebilmek için tahmininizden daha küçük bir bant aralığına, yani dayanma gücüne sahip olmasıdır. Zararın nasıl yaratıldığını ve nasıl önleneceğini anlatalım. (İpucu: Bozada ölçüyü kaçırmayın.)
Alkol karaciğere nasıl etki eder?
Bir ya da iki kadeh alkol alımında karaciğeriniz harekete geçer ve triyaj yani öncelik belirleme yapar: Alkolü ayrı bir bölüme alarak idrar yoluyla atabileceğiniz zararsız suya ve solunum yoluyla atacağınız karbondioksite dönüştürür. Aynı zamanda, şaraptaki antioksidanlar veya biradaki karbonhidratlar gibi, kullanabileceği her şeyi tutar. Tüm bu süreç karaciğer için çocuk oyuncağıdır, fakat yine bu süreçte alkolün metabolizması, vücudunuz bunları kullanana kadar trigliseritler (bir tür kolesterol) olarak depolanan yağ asitleri oluşturur. Normalde makul miktarlarda yer ve içerseniz, karaciğer bunları kolaylıkla kullanır; siz dozu aşana kadar…
Karaciğerde enflamasyon, siroz nasıl başlar?
Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü araştırmacılarından Dr. Christopher Koh, “Ama yemeğe devam ederseniz, bir daha ve bir kez daha, karaciğeriniz her seferinde şoka girer ve toparlanma sürecine geçemez,” diyor. Ne kadar çok içerseniz, karaciğeriniz o trigliseritleri “daha sonra yakılacak” yığınına atar, ta ki yığın çok büyük olana ve karaciğer bu sorunu çözemez hâle gelene kadar. Bu durum enflamasyona neden olur ve nihayetinde karaciğer hücrelerini öldürerek yerlerinde yara dokusu bırakır (bu da 25 ila 34 yaşındakileri giderek daha fazla etkileyen siroza yol açabilir). Noel döneminde haftada üç kez iki saat içinde beşten fazla alkol alımı, enflamasyon başlatabilir. Yemekten bahsetmiyoruz bile. . .
Karaciğer nasıl zarar görür?
Karaciğerinizi alt üst etmek için alkol almanıza bile gerek yok. Noel dönemi gıdaları (doymuş yağ, rafine edilmiş karbonhidrat ve işlenmiş kırmızı et) tatile bağlı kilo alımı ile birleşince, alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanmasına (NAFLD) yol açabilir. Cedars- Sinai Karaciğer Yağlanması Programı direktörü Dr. Mazen Noureddin, şöyle diyor: “Birleşik Devletler nüfusunun yüzde 30’unda karaciğer yağlanması olduğu ama belirti vermediği tahmin ediliyor, bu yüzden insanlar genelde bunu tersine çevirecek hiçbir şey yapmıyor.” Bu arada, bu yağ birikimi alkol alımındaki gibi —enflamasyon ve yara dokusu oluşumu—hasara yol açıyor. Eğer gerçekten abartırsanız, NAFLD altı hafta kadar kısa sürede gelişebiliyor.
Karaciğer nasıl yenilenir?
Karaciğeriniz eğer ona eziyet etmeyi bırakırsanız kendini gerçekten yenileyebilir. Bunu yapmak için aktif kömürlü bir smoothieye veya pancar suyu ile detoks temizliği yapmanıza gerek yok. Zararlı durumları karaciğerinizin yolundan çekerseniz, karaciğeriniz doğal olarak kendini yeniler, tekrar çalışır duruma gelir. Bir ay boyunca tek bir damla alkol almadan (maç izlerken bir bira, müşteri yemeğinde bir kadeh şarap da dahil) karaciğerinizdeki yağ birikimini azaltabilir ve enflamasyonun yatışmasına yardımcı olabilirsiniz. Karaciğer yağlanmasına neden olan yağ birikimini diyetinizi temizleyerek ve porsiyonları küçülterek azaltabilirsiniz: Kilonuzun yüzde 5’ini kaybetmek karaciğerinizdeki yağ oranını yüzde 30’a kadar azaltabilir.
