Bağırsak problemi yaşayınca faturayı hemen glütene kesiyoruz. Canını fena halde sıkan bu sorunun suçlusu başkası olabilir mi?
Akşam yemeğinden sonra “Çok kötüyüm! Hemen tuvalete gitmeliyim!” dediğin oluyorsa, seni anlarız. Ancak suçlu olarak ekmek sepetini göstermen, ona haksızlık etmekten başka bir şey olmayabilir. Glüten, sindirim sorunları için baş suçlu ilan edilmiş olsa da aslında buğday alerjileri ve çölyak hastalığı, nüfusun sadece yüzde birkaçını etkiler. Daha yaygın olan şey ise besin duyarlılığıdır. Diyetisyen Chloe McLeod, “Bu, kişinin belli bir yiyeceği az miktarda tolere edebileceği anlamına gelir” diyor. Bu tür hassasiyetlerin, küresel nüfusun yüzde 20’sinden fazlasını etkilediği ve tahmin etmeyeceğin birkaçı da dahil olmak üzere çeşitli yiyeceklerden kaynaklanabileceği düşünülüyor. Şimdi şu potansiyel suçluları ortaya çıkaralım.
ŞÜPHELİ: Lektin
NELERDE BULUNUR: Sebzeler, hayvansal ve süt içeren gıdalar, baklagiller.
Lektin içermeyen yiyecek bulmakta zorlanabilirsin. Bu karbon bağlayıcı protein, çoğu hayvansal ve bitkisel üründe bulunur. Yüksek miktarda lektin, insanlar için toksik etki gösterse de gıda ürünlerinde güvenli miktarda kullanılır. Ancak bazıları için yine de bağırsak sorununa neden olabilir.
YAPMAN GEREKEN: Lektin, en yoğun miktarda baklagillerde (özellikle çiğ barbunyada) ve tam tahıllarda bulunur. Bu yüzden McLeod -eğer hassas olduğundan şüpheleniyorsan- baklagiller ve tahılları yemeden önce onları yıkayıp pişirmeni öneriyor. Böylelikle içeriğindeki lektin büyük oranda azalır ve sindirim de kolaylaşır.
ŞÜPHELİ: Ksilitol
NELERDE BULUNUR: “Şekersiz” ibaresi olan hemen hemen her üründe (sakız, naneli şeker, diş macunu ve dondurma gibi).
Huş ağacından elde edilen bir tür şeker alkolü olan ksilitol, şekere benzer bir tat verir. Yüzde 40 oranında daha az kalori içerdiği için popüler bir yapay tatlandırıcıdır. Ancak Diyetisyen Marika Day “Şeker alkolleri bağırsaktan su çekebilir veya bağırsak bakterileri tarafından fermente edilebilirler” diyor ve ekliyor; “Bu da gaz, şişkinlik ve ishale yol açabilir.” Düşününce kulağa pek tatlı gelmiyor, değil mi?
YAPMAN GEREKEN: Özellikle üzerinde “şekersiz” etiketi olan ürünlerin içeriklerini kontrol et.
ŞÜPHELİ: Sarımsak
NELERDE BULUNUR: Soslar ve turşular dahil olmak üzere birçok yiyecekte bulunur.
Sarımsak, yeryüzündeki hemen hemen her tarifin temel maddesidir. Allium familyasından gelen soğan ve pırasanın kardeşidir. Kendisi fruktan bakımından zengindir. Gastroenterology dergisinde yayımlanan bir çalışmaya göre, glütene duyarlı olduğunu sanan bir grup insanda, sindirim sorunlarının çoğuna neden olan şeyin aslında fruktan olduğu belirlenmiş.
YAPMAN GEREKEN: Birçok beslenme uzmanı, en etkili tanı aracının uzman kontrolünde yapılan FODMAP diyeti olduğu konusunda hemfikir. FODMAP bazı insanların sindiremeyeceği kısa zincirli karbonhidratları kısıtlayan bir diyet. Durumunu tetikleyen şey belli olduğunda, geriye kalan tüm yiyecekleri yeniden gözden geçirilebilirsin.
ŞÜPHELİ: Mısır
NELERDE BULUNUR: Salatalarda ve ana yemeklerin yanında.
Flaş haber: Bu sinir bozucu şeker alkolleri sadece işlenmiş yiyeceklerde saklanmıyor. Beslenme Uzmanı Amy Savage, “Mısır; meyvelerde, sebzelerde ve tatlandırıcılarda bulunan bir tür şeker alkolü olan sorbitol adında bir poliol içeriyor” diyor. “Polioller, bağırsak içine su çeker. Eğer hassas bağırsak sendromundan ya da diğer bağırsak problemlerinden muzdaripsen; şişkinliğin yanı sıra ishal olmana neden olan müshil etkisi yaratabilir.” Tarla mısırından yapılan – patlamış mısır ve mısır cipsleri gibi- ve yüksek fruktozlu mısır şurubu ile tatlandırılmış yiyecekler, eski tip fruktan içerir.
YAPMAN GEREKEN: Belki sana saçma gelecek ama yemeğini tadını çıkararak, yavaş yavaş yemeni öneriyoruz. Mısırı hızlı yemek, sindirim sisteminden hazmedilmeden geçmesine neden olarak gaz ve karın ağrısına yol açabilir. O yüzden mümkün olduğunca çiğneyerek yemeyi tercih et.
