Haydi, gel ve öksürük krizlerinin ardında yatan nedeni bulalım.
Öksürük her zaman gürültüdür, rahatsız edicidir ve istenmeyen ilgiyi üzerine toplar. Peki, yaşadığın öksürük krizlerinin arkasında ne var? Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Dr. Monica Lee, “Öksürüğün amacı bize yardım etmektir” diyor. Vücudun solunum yollarında tehdit olarak algıladığı bir şeyi, öksürük yoluyla sinyal göndererek sana anlatmaya çalışıyor. Bu algılanan tehditlerle ilgili bir sürü olasılık var: Boğazına sıkışmış bir yiyecek parçası, polen, hava kirliliği veya boğazındaki fazla balgamdan kaynaklanan şişlik… Bütün bunlar solunum yolundaki duyu sinirlerini tahriş eder ve bu da öksürüğü tetikler.
Peki, öksürürken vücudunda tam olarak ne oluyor dersin? Dr. Lee, durumun biraz karmaşık olduğunu söylüyor: Temel olarak; ses tellerin, akciğerlerde basınç oluşturarak kısa bir süreliğine kapanır. Yeterli basınç oluşturulduktan sonra, ses tellerin yeniden açılır ve bu hava, hızla gırtlağından geçerek öksürük sesi oluşturur.
Öksürüğün nedeni alerji mi, soğuk algınlığı mı?
Genellikle alerji, kuru öksürüğe neden olur -ki bu da solunum yollarının hassas veya alerjik olduğu bir şeye doğrudan reaksiyonudur. Bu durumda, muhtemelen başka belirtiler de yaşarsın. Dr. Lee, beraberinde kaşıntılı ve sulu gözler, burun akıntısı, boğazda kaşıntı hissi ve hapşırma gibi belirtileri görebileceğini söylüyor. Amerikan Alerji, Astım ve İmmünoloji Akademisi’ne göre de baş ağrısı ve hırıltılı solunum gibi belirtiler de sıklıkla alerji ile birlikte görülüyor.
Burada zamanlama da önemli bir faktör. Örneğin polene (ya da en yakın arkadaşının sevimli yavru kedisine) alerjin varsa ya hemen ya da alerjen faktöre maruz kaldığın bir saat içinde belirtileri fark edersin. Ve bu belirtiler -alerjen faktörlere artık maruz kalmasan bile- saatler boyunca sürebilir.
Alerji kaynaklı öksürük, belli kalıplara bağlıdır. Bu yüzden doktorlar her zaman büyük resime bakmaya çalışırlar. Eğer baharın gelmesiyle birlikte her mart ayında öksürüyorsan, bu soğuk algınlığı yerine alerjiden muzdarip olduğunun bir işareti olabilir. Peki, alerji kaynaklı öksürükten korunmanın en iyi yolu nedir? Reçetesiz satılan ve antihistaminik içeren burun spreylerini deneyebilirsin. Diğer seçenekler arasında, steroid içeren ve yalnızca semptomları hafifletmek yerine vücudunun alerjenlere verdiği tepkiyi düzene sokmasına yardımcı olan burun spreyleri ve immünoterapi aşıları yer alıyor. Tabii tüm bunlar için öncelikle doktorundan görüş ve onay alman gerek.
Soğuk algınlığından kaynaklanan öksürük genelde burun tıkanıklığı ve boğaz ya da göğüs ağrısına neden olur. Geniz akıntısı da ona eşlik eder. Diğer taraftan düşük ateş de alerji yerine soğuk algınlığının işareti olabilir. Soğuk algınlığı alerji kadar çabuk gelişmez. Cleveland Clinic’te Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı olan Dr. Bryson, soğuk algınlığının birkaç gün içerisinde gelişme eğiliminde olduğunu söylüyor. Bu noktada kuru öksürüğün her zaman alerji habercisi olmadığını, balgamlı öksürüğün de aynı şekilde soğuk algınlığı anlamına gelmediğini belirtmemizde fayda var. Alerjiler, geniz akıntısı nedeniyle ıslak öksürüğe neden olabilirken hafif soğuk algınlıkları buna neden olmayabilir.
İşi Şansa Bırakma
Unutmaman gereken önemli bir şey var: Öksürük -nedeni ne olursa olsun- senin için normal görünen bir şey olmamalı. Birleşik Devletler Ulusal Tıp Kütüphanesi’ne göre soğuk algınlığıyla ilişkilendirilen öksürük yaklaşık üç hafta içinde kayboluyor (bazen sekiz haftaya kadar devam edebiliyor). Alerjiye bağlı öksürüğün uzunluğu ise nasıl tedavi edildiğine bağlı olarak değişiyor.
Eğer belirtiler uzun süre devam ediyorsa bir uzmana görünmen gerekiyor. Dr. Bryson, bilmediğin bir alerjen ile karşı karşıya olabileceğini veya astım, reflü, zatürree veya bronşit gibi başka sorunlardan muzdarip olabileceğini belirtiyor. İşi şansa bırakmak yerine, emin adımlarla ilerlemende fayda var.
