Hepimizin bazen gözü dönüyor ve kocaman bir paket çikolataya saldırabiliyoruz. Yeme ataklarımızın bilimsel bir açıklaması olup olmadığını öğrenme zamanı geldi.
Sen de ayda en az iki defa mutfak dolaplarının altını üstüne getirip üzeri çikolatayla kaplı ne varsa yiyor musun? Tatlı krizinin veya herhangi bir gıdayı aşermenin, içgüdüsel bir his olduğunu düşünürüz. Peki, bu düşüncenin bilimsel bir dayanağı gerçekten var mı?
İlk önce hamilelikte aşerme konusuna bakalım: Hamilelerin belirli yiyeceklere aşermesi her ne kadar bilimsel gerçeklere dayandırılsa da, bilim insanları aslında tek bir doğru üzerinde anlaşamıyor. Teorilerden biri, hamilelik döneminde duyusal algılar tavan yaptığı için yüksek kalorili, şekerli ve yağlı yiyeceklerin en cezbedici gıdalar listesinin başında geliyor olması. Ama bu, hamile olmayan kadınların da aşermeye benzeyen yeme krizlerine girmesini açıklamıyor.
İngiltere’de Appetite dergisinde yayımlanan ve 1.000 kadın üzerinde yapılan bir araştırmaya göre, katılımcıların yüzde 97’si dönem dönem aşeriyor.
İnternet üzerinde yaptığın araştırmalar, az pişmiş, sulu bir et yemeyi hayal etmenin, vücudundaki demir eksikliğinden kaynaklandığını söylüyor olabilir. Ama yeme isteği her ne kadar yeme krizleri her ne kadar vücuttaki besin azlığıyla bağlantılı olsa da, araştırmalar şiddetli yeme isteğini çoğunlukla pika sendromu ile (vücudun toprak veya buz aşerdiği hastalık) eşleştiriyor.
Kendini Kandırma
Eğer süpermarkette zaafının olduğu belli başlı reyonlar varsa, bu büyük ihtimalle psikolojik faktörler yüzünden. Bioessays dergisinin araştırmasına göre yeme krizleri genellikle can sıkıntısından veya anksiyeteden kaynaklanıyor ve kişiler krize girmeden önce genellikle mutsuz bir ruh hâlinde oluyor. Cezbedici olan tuzlu, tatlı ve yağlı gıdalar beyinde dopamin salgılanmasını tetiklediği için, açlık durumun ne olursa olsun fırından yeni çıkmış kek kokusunun keyfini yerine getireceği aşikâr. Tam da bu yüzden mutfak dolaplarına moralinin bozuk olduğu zamanlarda saldırıyorsun.
Tüm bunları PMS döneminde çikolata yerken okuyorsan, yine arkandayız! Araştırmalara göre karbonhidrat veya tatlı krizi, regl olmadan önceki günlerde tavan yapıyor. Bunun sebebi o dönemde vücuttaki östrojen ve progesteron hormonlarının artışı ve serotonin seviyesinin düşmesi. Aradaki açığı kapatmak için canının, kendini iyi hissettirecek gıdalar çekiyor olması normal.
İşin ilginç yanına gelecek olursak: Mikrobiyomla ilgili yapılan araştırmalar, sindirim sistemi ve yeme krizleri arasında bir bağlantı olduğuna işaret ediyor. Henüz insanlar üzerinde yapılan araştırmalar yeterli olmasa da bilim insanları, probiyotikler sayesinde yeme alışkanlıklarının değiştirilebileceği görüşünde.
Yine de sana bir dost tavsiyesi: Bir dahaki sefere büyük boy bir pizzaya tek başına saldırdığında, bunun vücudundaki bir eksiklikten değil sadece can sıkıntısından kaynaklandığını hatırla. Bu ani atakların yüzde 100 kanıtlanmış bir bilimsel dayanağı yok.
Öğünlerini tat, doku ve koku duyularına odaklanarak yersen ve güne protein ağırlıklı bir kahvaltıyla başlarsan, tatmin duygunu arttırabilirsin. Böylece kendini mutsuz hissettiğin anda aklına gelen ilk şey miden olmaz!
BAŞA ÇIKMANIN YOLLARI
İşte aniden gelen aşerme duygusuyla başa çıkman için birkaç basit tüyo
1. VÜCUDUNU DİNLE
Aç mısın yoksa canın sadece bir şey mi yemek istiyor? Uzmanlar belli bir gıdayı yemek istediğinde (“brownie!”), muhtemelen aç olmadığını belirtiyor. Eğer ne olursa olsun (“elma da olur!”) yiyecek bir şey istiyorsan, gerçekten açsın.
2. KOKLA
Avustralyalı bilim insanları, gıda dışı kokuların çikolata krizini önleyebileceğini ifade ediyor. Buzdolabına saldırmadan önce kokulu mum yakmayı veya sevdiğin bir parfümü sıkmayı dene.
3. ERKEN EGZERSİZ YAP
Utah’daki Brigham Young Üniversitesi araştırmacıları, sabah erken saatlerde egzersiz yaptıktan sonra beynin sağlıklı yemek fotoğraflarına olumlu tepki verdiğini saptadı. Yani sabah egzersizinden sonra kötü seçim yapma riskin düşüyor.
4. PROTEİN AL
Kahvaltıda protein ağırlıklı beslenmek seni uzun süre tok tutacağı için gün içinde daha az yeme krizine girersin. Örneğin iki yumurtayla yapacağın peynirli bir omlet sayesinde gün içinde daha hafif beslenir ve kendini daha iyi hissedebilirsin.
Kaynak: Tilt Nutrition’ın (tiltnutrition.co.uk) kurucusu, Diyetisyen Laura Tilt
