Her gün daha fazla kişi ebeveynleriyle birlikte yaşamayı tercih ediyor. Peki, evdekilerin hayatını cehenneme çevirmeden (ve kendini kötü hissetmeden) bunu başarmak mümkün mü?
Derleyen: Pınar Şen
İlkokula başladığın, ilk öpücüğünü aldığın, üniversite sınavını kazandığın ve evden ayrıldığın günleri bir düşün. Hepsi hayatının kilometre taşlarını oluşturuyor, değil mi? Ama söz konusu olan, ekonomik hedeflerini tutturmak ya da kötü bir ayrılıkla başa çıkmak için bağımsızlığından vazgeçmek olunca, işler değişebiliyor.
Neyse ki aile kültürümüz gereği bu durum -iç sesin aksini iddia etse de- oldukça normal karşılanıyor. Sadece bizde değil, dünyada da öyle. Örneğin Avusturalya İstatistik Enstitüsü verilerine göre 20-34 yaş arası insanların yüzde 31’i önce yuvadan uçup daha sonra geri dönmüş. Ve bu dönüş, genelde evden ayrıldıkları ilk üç yıl içerisinde gerçekleşmiş. İnsanlar en çok ev kirasını karşılayamadıkları ya da çocuklarıyla birlikte torun sevdası yaşayan ailelerinin yanında olmak avantajlı geldiği için bunu yapıyor.
Manage Your Money Live Your Dream kitabının yazarı Sunel Veldtman, “Ailenin yanına taşınmak özellikle ekonomik açıdan çok faydalı olabilir” diyor ve ekliyor; “Bu durumu bir adım geriye gitmek olarak görmemelisin çünkü yeniden kendi düzenini kurmanı sağlayabilir.” Sadece, ailenin ekonomik durumuna zarar vermemeye özen göstermelisin. Neticede ebeveynlerinin emeklilik parasını tüketen kötü bir evlat olmayı istemezsin. İki tarafın da anlaşacağı bir yol haritası oluşturmanın yolları aşağıda…
GERİ DÖNDÜN
Çünkü boşandın.
27 yaşındaki Esma Yurdakul, altı yıllık evliliğini bitirdiğinde “Tüm neşemi ve gelecek güzel günleri yitirmiş gibiydim” diyor. Ortak gelirle ödedikleri ev kirasını tek başına karşılayamadığı için ailesinin yanına dönmekten başka çaresi kalmadığını da belirtiyor.
Psikolog Tanya Vollenhoven, “Çoğumuz için ailemizin evi, yaralarımızı sardığımız güvenli bir yer” diyor. Psikolog Liane Lurie de bu konuda ona hak veriyor: “Eve geri dönmek, farklı bir gelecek kurmana müsaade edecek bir liman bulduğun anlamına geliyor. Ailene yaşadıklarını atlatabilmek için hem özel alana hem de desteğe ihtiyacın olduğunu hatırlat. Ayrıca kimseyi suçlamaya çalışma.”
Finans Uzmanı Natasja Norvel Hart ise işin başka bir boyutuna değiniyor ve “Kendine olan güvenini ve bağımsızlığını yeniden inşa etmek için evin günlük giderlerine katkıda bulunmaya başla” diyor. Ayrıca bu zamanı tüm borçlarını kapatmak için kullanman (ki bunu kolaylıkla yapabilirsin) yeniden öz güvenini kazanmanı sağlayacak.
GERİ DÖNDÜN
Çünkü işini kaybettin.
30 yaşındaki Melek Güven’in işsiz kaldığında aklına gelen ilk şey, ödemek zorunda olduğu araba kredisi olmuş. Melek, borcu başından aşkın olanlar kulübünde yer alıyor. Sen de bu kulübün bir üyesiysen, bankan ile ödeme seçenekleri hakkında konuşmayı dene. Ailenin ekonomik destek talebini sadece başka çaren kalmamışsa kabul et. Kendini cep harçlığı verilen bir çocuk gibi mi hissediyorsun? Lurie “Kendini suçlamamak için ailenle bir geri ödeme planı oluşturabilirsin” diyor.
Sakın ergenlik dönemindeki hâline geri dönme. Noval Hart, “Bazı kişiler ebeveynlerinin sonsuza kadar onlara bakacağından emindir” diyor. Oysa böyle bir şey yok. Eve döndükten sonra faturalara ya da mutfak masrafına katkıda bulun. Eğer bunu yapamıyorsan, o zaman ev işlerine yardım etmek için ekstra çaba göstermelisin. İstatistikler, kendi evinde yaşayan bir kadının haftada ortalama 11 saat temizlik yaptığını ama ebeveynlerinin yanında bu sürenin altı saatten az olduğunu gösteriyor. O elektrikli süpürgeyi annenin elinden alsan iyi edersin.
GERİ DÖNDÜN
Çünkü kendi evini almak istiyorsun.
26 yaşındaki Kader Gündüz, eşiyle birlikte eşinin ailesinin yanına taşındı. Çünkü maaşlarının zar zor yetmesinden yorulmuşlardı ve borçları vardı. Kendilerine ait bir ev almak için para biriktirmek istediler. Kader, “İkimiz de kendimizi kötü hissediyorduk, ailesinin evine taşındığımızda işler pek kolay olmadı. Bize ait bir alan olmasına alışmıştık” diyor.
Nasıl mı başa çıkacaksın? Norval Hart, her ay için altı amaç belirlemeni ve ilerlemeni kaydetmeni öneriyor. “Değişken ve sabit giderlerinin neler olduğunu bil ve orada yaşarken eve nasıl katkıda bulunabileceğini düşün.”
Almak istediğin ev için önceden peşinat biriktir; çünkü evin bedelinin yüzde 20’sini peşin ödemen gerekecek. Ayrıca bankaların faiz oranları ve diğer masraflar hakkında önceden bilgin olması gerekiyor (örneğin taksit miktarı düşükken masraflar yüksek olabiliyor). Karşılaştırma yaptıktan sonra en uygununu seçebilirsin. Kader, eşinin ailesiyle yaşamak hakkındaki bütün korkularına rağmen sonuçlardan oldukça memnun: “Neredeyse bütün borçlarımızı ödedik. Bir birikim hesabımız var ve artık eğlence için de para ayırabiliyoruz!”
GERİ DÖNDÜN
Çünkü eğitimine devam edeceksin.
Seda Yaşar, evine geri döndüğünde 27 yaşındaydı ve amacı yüksek lisansa başlamaktı. Seda, faturalar ve mutfak masrafları için annesine her ay sembolik denilecek miktarda ödeme yaptı. Annesinin tek şartı Seda’nın başlayacak olan akademik yıldan önce banka hesabında ihtiyacı olan miktarda parayı biriktirebilmesiydi. Seda bu süre içinde konaklama da dahil olmak üzere bütün giderlerini karşılayacak kadar para biriktirmeyi başardı. O, hepimiz için iyi bir örnek niteliğinde. Çünkü bir amacı vardı ve bu amaç doğrultusunda annesinin yanında geçirdiği zamanın kısıtlı olduğunu bilerek para biriktirdi.
Vallenhoven, “Ailene yardımlarından dolayı ne kadar minnettar olduğunu göster. Bunu sözlü olarak belirt ya da arada sırada yemek pişirerek sürpriz yap. Onlarla sohbet ederken ‘Size minnettarım ve iyi niyetinizi kötüye kullanmayacağım’ de” diyor. Ama bu duruma fazla alışmaman için onların yanında geçirdiğin zamanın kısa olduğunu ve sonsuza kadar onlarla kalamayacağını kendine hatırlat.
