Ayağın olması gereken hareketinin dışında bir hareketle, genellikle de ayağın içe veya dışa doğru dönmesi sonucu meydana gelir. Burkulma sonrası oluşan kanama ve ödeme bağlı olarak ayak bileği çevresinde önce şişlik, ardından morarma görülür. Bu dönemde ağrı hissedilse de ayak üzerine basılabilir. Sporcuların sıklıkla yaşadığı ayak bileği burkulmaları, spor yaralanmalarının en yaygın görülen türü. Yapılan araştırmalarda, tüm spor dallarındaki yaralanmaların yüzde 25’inin ayak ve ayak bileği yaralanmasından oluştuğu görülüyor. Burkulmanın derecesine göre doktor gözetiminde tedavi olunması ve verilen tavsiyelere harfiyen uyulması, daha ciddi komplikasyonları önleyecektir. Hasarın geçmesiyle birlikte hamstring ve quadriseps kaslarını güçlendirici ve proprioseptif egzersizler faydalı olur.
Türleri
“Ayak bileği burkulmaları şiddetine göre üç derecede sınıflandırılıyor. 1. derecede; bağlarda gözle görülür bir hasar olmaz, hafif düzeyde ağrı olur ve ayak bileği ekleminde gevşeklik yoktur. 2. derece burkulmalarda; ayak bileğindeki bağlardan bir veya daha fazlasında kısmi bir hasar ile birlikte kanama olur. Eklemde orta derecede gevşeklik, ağrı ve şişlik görülür. 3. derece ise; bağlarda tam yırtık, ileri derecede kanama olur. Eklemde tam bir gevşeklik, ileri düzeyde şişlik ve ağrı görülür.”
Ne Yapmalı?
“Burkulmanın yaşandığı ilk 2-3 gün boyunca ayak bileğindeki hasarı artırmamak adına istirahat edilmeli. Ayak bileği eklemindeki ağrı ve şişlik geçene kadar günde beş veya altı kez, 15-20 dakikalık buz tedavileri uygulanması gerekir. Bu dönemde ayak bileğini zorlayıcı egzersizlerden ve sıcak uygulamalardan uzak durulmalı. Şişliği veya kanamayı en aza indirmek için bacağı kalp seviyesinin üstünde tutmak da yararlı olur. Ek olarak, NSAİD olarak adlandırılan ağrı kesiciler kullanılabilir.”
Tedavisi
“1. derece burkulmalarda, NSAİD ilaç, buz ve elastik bandaj uygulamasıyla istirahat yeterlidir. Fakat ağrı 24 saat içinde azalmazsa doktora başvurmak gerekir. 2. ve 3. derece yırtıklarda mutlaka doktor kontrolünde tedavi olunmalı. İlaç ve buz tedavisinin yanı sıra atel veya alçı uygulaması, beraberinde immobilizasyon ve yük vermenin belli bir süre engellenmesi gerekir. Doğru tedavi uygulanmayan hastalarda burkulma kronikleşebilir ve bu durum daha ciddi tetkikler gerektirir.”
Önlem Alın
“İlk kural, spordan önce ısınma hareketlerinin yapılması ve uygun ayakkabılarla spor yapılması. Her gün düz zeminde ortalama 30 dakikalık düzenli yürüyüşler, ayak ve bacak grubu kaslarını güçlendirip burkulma riskini azaltır. Günlük yaşamda rahat ayakkabılar giymek de riski düşürür. Düzenli egzersizin yanı sıra kilo kontrolü ve dengeli beslenme de şart. Protein ve karbonhidrat oranı dengeli, kalsiyum ve D vitamini yönünden zengin bir beslenme planı kemik sağlığınızı korur.”
