Sabah uyandığında ya da açık havadayken arka arkaya gelen hapşırıklar, burun kaşıntısı ve bitmek bilmeyen geniz akıntıları… Bahar aylarında sık yaşanan bu şikâyetler, kısa süre içinde hayatını kabusa çevirmeye yetebilir. Ancak uzman yardımı ile birlikte bahar alerjilerine karşı alabileceğin basit önlemlerle, güzel havaların ve doğanın canlanışının keyfini doyasıya yaşayabilirsin.
Sabah saatlerinde polen alerjenlerine dikkat!
Alerji, zararlı olarak kabul edilmeyen çevresel etkenlere karşı vücudun aşırı tepkisidir. Duyarlı kişilerde alerjik reaksiyonlara sebep olan maddelere “alerjen” denir. Alerji, genetik eğilimi olan kişilerde çevresel faktörlerin de etkisiyle ortaya çıkabilir.
Ağaç polenleri daha çok Şubat-Mayıs, ot polenleri Mayıs-Haziran aylarında, yabani ot polenleri ise yaz ortasından sonbahara dek yakınmalara neden olabilir. Polenler ya da diğer adıyla çiçek tozları, bitkilerin erkek tohumlarıdır. Sabah saatlerinde havadaki polen miktarı genellikle daha fazladır.
Sıcak ve rüzgarlı günlerde polen artar.
Yağmurlu günlerde havada uçuşan polen miktarı azaldığından polen alerjisi olan kişiler rahat eder. Ancak sıcak ve rüzgarlı günlerde ise polen yayılımı artar. Bu durumda hasta mümkün olduğunca sokağa çıkmamalıdır. Dışarı çıktığında yapabiliyorsa polen maskesi kullanmalıdır. Polen mevsiminde açık havada spor yapmak doğru değildir. Yine gözlerin yan taraflarını kapatan güneş gözlüklerinin faydası olabilir.
Ev ne zaman havalandırılmalı?
Polenler daha çok sabah saat 05.00-10.00 arasında yayıldıklarından ev öğleden sonra havalandırılmalıdır. Varsa evde ve arabadaki klimaların polen filtreleri sık sık değiştirilmelidir. Ev içi hava temizleyiciler eve giren polenlerin ortadan kaldırılmasında faydalı olabilir. Örneğin evcil hayvanlar yatak odasına sokulmamalıdır. Bu hayvanların dışarıda gezdiklerinde tüylerine yapışan polenler de alerjiye neden olabilir. Araba ile yolculuk yapıldığında camlar kapalı tutulmalıdır. Böylelikle polenlerin otomobilinize dolmasını engellemiş olursunuz. Polen tutucu hava filtreleri olan otomobilleri tercih etmen faydalı olacaktır. Otomobilinin bakımı esnasında polen filtrelerini değiştirmeyi unutmamalısın.
Polen saçlara yapışabilir.
Dışarıdan eve gelindiğinde hemen giysiler değiştirilerek yıkanmalıdır. Mümkünse burun içini dahi yıkayarak banyo yapılmalıdır. Saçların yıkanması, yapışan polenlerin temizlenmesi açısından yarar sağlar. Çamaşırlarını yıkadıktan sonra dışarıda kurutman üstlerine polen yapışmasına sebep olabilir. Böylelikle gün boyunca nereye gidersen git polenler seninle olur. Polen mevsiminde çamaşır kurutma makinesi kullanılmalıdır.
Toz ve sigara dumanından da uzak durulması gerekir.
Polen mevsiminde toz, sigara dumanı, boya kokusu, parfüm gibi irritanlardan uzak durmak, polen alerjisi olan kişinin şikâyetlerinin ağırlaşmasını engeller. Unutulmamalıdır ki, kişi kalıtsal olarak alerjiye eğilimli de olsa, alerji gelişiminde çevrenin rolü yadsınamazdır. Alerjiye genetik yatkınlığı olan kişilerin alacağı alerji karşıtı önlemler, alerjik yakınmaların ortaya çıkmasını engeller ya da geciktirir.
İlaç tedavisi gerekebilir.
Nefes darlığı, hava açlığı, öksürük, balgam çıkarma, göğüste tıkanma hissi gibi belirtilerle seyreden astım, bahar aylarında polenlerin yayılmasıyla kötüleşebilir. Polen alerjisi olan astımlı hastaların alerjik oldukları polenlerin yayıldığı haftalar/aylar boyunca şikâyetleri artabilir. Bu dönemde hastanın ilaç tedavisinin yeniden düzenlenmesi gerekebilir.
Ne zaman hekime başvurulmalı?
Polenler, saman nezlesi (alerjik nezle) ve astım belirtilerini tetikleyebilirler. Alerjik nezlesi olan bazı hastalar, mikrobik bir solunum yolu enfeksiyonu geçirdiklerini düşünebilirler. 1-2 haftayı geçen şikayetleri olan hastalar, mutlaka bir hekime başvurmalıdır.
Alerjin olan polen belirlenmeli
Saman nezlesinden korunmada ilk adım, hastanın hangi polene karşı alerjisinin olduğunun saptanmasıdır. Bu amaçla hızlı ve kolay uygulanan deri testlerinden, kimi zaman da kan testlerinden yararlanılır. Alerji yapan etken saptandığında, kişi bundan olabildiğince uzaklaşmalıdır. Tedavide alerji önleyici ilaçlardan yararlanılır. Uygun kişilerde aşı tedavisi de belirtilerin giderilmesine yardımcı olabilir.
Yazı: Memorial Ataşehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. İlkay Keskinel
