Bahar aylarının herkes için farklı bir anlamı var. Kimi yaz aylarına geçiş olarak değerlendiriyor kimi de kışı geride bırakan aylar… Bahar, gerçekte bir uyanış ve doğa ile birlikte yenilenme mevsimi. Bir de elbette alerji habercisi. Peki, bu aylarda nasıl beslenmen gerekiyor?
Diyetisyen Emre Uzun, öncelikle bahar aylarında aşırı ve yüksek kalorili besin tüketmemen gerektiğini söylüyor: “Gerçekte bahar aylarına en uygun beslenme şekli Akdeniz tarzı beslenme… Her öğünde taze sebze ve ara öğünlerde de mevsim meyveleri. Çünkü bahar aylarında metabolizmamız hızlanır. Bu da hem daha fazla enerji harcamamıza, hem de daha sık acıkmamıza neden olur ve farkına varmadan kendimizi yerken buluruz. Baharda sık sık acıkıyorsan, az ama sık sık yemeyi deneyin ancak yediklerinize dikkat edin: Bol kalorili şeyler, hamur işleri vb. olmasın. Meyve, kuru meyve gibi lif zengini gıdaları dene.”
Kış aylarında hemen hiç susamıyoruz. Aslında baharda da bu alışkanlığımız sürüyor ve su içmiyoruz. Diyetisyen Uzun, “Bu büyük bir yanlışlık çünkü ısınan havayla birlikte vücuttaki dehidrasyon da artar. Günde en az 1,5 litre su tüketmek ve diğer içeceklerin de suyun yerini tutmadığını kabul etmek gerekir. Baharda alkolden ve kafeinli içeceklerden de uzak durun. Bağışıklık sistemini destekleyen bitki çaylarını ise ihmal etmeyin” diyor.
Piknikler kâbusa dönmesin
Bahar bir yandan da eğlence ve doğaya açılma mevsimi. Geziler, piknikler; her biri bizi yemeye iten birer tuzak gibi.
Piknik ve mangal eğlencelerinde gereksiz miktarda et tükettiğimiz ve vücudumuzu proteine boğduğumuz bir gerçek. Böyle bir eğlenceye katılacaksan ızgaraya, mangala sebze koymayı da teklif et. Kabul edilmezse, sen kendine hakim olun ve az ye. Pikniklerin güzel yanı da var: Yürüyüşler, açık havada oynanan futbol, voleybol sporlar, koşular… Yalnız bu bedensel faaliyetlerin yediklerini hızla yakmana ve hemen acıkmana sebep olacağını da unutma. Keyif için gittiğin piknik zararına olmasın.
Peki bahar aylarında, yeme listesinde başka neler var? Balık, kuru baklagiller, yumurta, yoğurt; fındık, ceviz, badem gibi kuruyemişler, az zeytinyağlı salatalar; bütün mevsim sebzeleri ve meyvelerinin dışında kepekli ve tahıllı ekmekleri sofrandan eksik etme. Bahar aylarının en büyük tuzağı, vitamin bakımından yoksun kalmaktır. Oysa süt, yumurta sarısı, balık ile sarı ve turuncu renkli sebzeler A vitamini içerir. Buğday, kepek, yeşil sebzelerde B grubu vitaminler yer alır ve tüm taze sebzeler, maydanoz, soğan ve domateste de C vitamini bulunur. Bunları mutlaka tüketmen gerek.
Bahar alerjisi ve besinler
Baharın en büyük sıkıntısı, alerji mevsimi olması. Bu öyle hassas bir durum ki, bazen ne yiyeceğimizi bilemiyoruz. Özel bir alerji geçmişin yoksa, tüm mevsim meyve-sebzelerini ve yumurta, tavuk eti, kırmızı et gibi besinleri tüketmeye devam et çünkü bunlar bahar alerjisine karşı bünyeni güçlendirir.
Öte yandan hazır gıdalar, işlem görmüş besinler, şeker ve kızartılmış yiyeceklerden biraz uzaklaş. Çünkü bunlar alerjileri tetikleyebilir. Onun yerine antioksidan etkisi bilinen maydanoz, ıspanak, brokoli, yeşilbiber, çilek, portakal, limon, greyfurt, ananas, yaban mersini ve fındık, ceviz, badem gibi E vitamini kaynaklarına yönelebilirsin.
Yine bol bol su iç çünkü su, yabancı toksinleri vücuttan atmaya yardımcı olur. Çay ve kahve gibi içeceklerle tuzu fazla tüketme çünkü bunlar vücudun su dengesini bozar; ya su ihtiyacını azaltır ya da artırırlar.
Bahar yorgunluğuna karşı
İlkbaharın yarattığı yorgunluk biliniyor. Hatta bunun “bahar yorgunluğu” diye bir tanımı bile var. Peki, bahar yorgunluğuna karşı nasıl beslenebiliriz? Diyetisyen Emre Uzun, konuya farklı bir yaklaşım getiriyor: “İlkbaharda gastrit, hipertansiyon, kalpte sorunlar, saçlarda dökülme, sindirim sorunları, cilt kuruluğu, hormon seviyelerinde değişiklik ve artan nemle birlikte vücutta dengesizlik, halsizlik, depresyon vb. görülebilir. Aslında ‘bahar yorgunluğu’ denen de bu… Bahar yorgunluğundan kurtulmak adına, beslenme şeklimizde birkaç değişikliğe gidebilirsin. Örneğin öğün sayısını artırıp az ve sık yemek, sindirim sistemini rahatlatıp seni mide ve sindirim sıkıntılarından koruyacaktır. Ağır karbonhidratlı ve yağlı yiyecekler (hamur işleri, şuruplu tatlılar, pilav, makarna, ekmek, kızartma, kavurma vb.) tüketimi ise hem yorgunluk hem uykuya davetiyedir. Uyku düzenini de koruman gerek. Geç yatmak ve öğlen uyanmak günü uzattığını zannederken, ertesi günü kaçırmana sebep olur. Bu da öğün atlamaktan gereksiz abur cubur tüketmeye kadar pek çok beslenme hatasına yol açar. Ve yine su… Baharda içtiğin su miktarı asla 1,5 litrenin altına inmesin!”
Liste yap!
Mevsimindeki meyve ve sebzeleri tüketmek çok önemli ancak baharda, hangi ay hangi meyve, sebze ve balık tazedir, biliyor muyuz? İşte göz önünde bulundurman gereken bir taze ürün listesi:
Mart:
Balık: Levrek, kalkan, kefal, tekir ve midye
Sebze: Ispanak, havuç, pırasa, kırmızı turp ve brokoli
Meyve: Elma ve muz
Nisan:
Balık:Kalkan, kılıç, kırlangıç, tekir,barbunya,mercan, kayabalığı ve midye
Sebze: Taze soğan, taze sarımsak, kuşkonmaz, taze kekik, bakla ve marul
Meyve: Can erik
Mayıs:
Balık: Barbunya, ıstakoz, levrek, tekir, kılıç, kırlangıç, dilbalığı, iskorpit, pavurya ve karides
Sebze:Enginar, bakla, madımak, semizotu, papatya, ebegümeci, domates ve salatalık
Meyve: Çilek, yeşil erik, malta eriği, dut
