D Vitamini yağda çözünüp, yağ dokuda ve karaciğerde depolanır. Gıdalarda özellikle yağlı balık, karaciğer, yumurta sarısı, kakao, tereyağı, süt ve süt ürünlerinde bulunur.
Ofis çalışanları ve sürekli güneş koruyucu kullananlar dikkat etmeli.
D Vitamini ihtiyacının yüzde 10’u gıdalarla temin edilmekte, geriye kalan kısmı güneşle ciltte yapılır. D Vitamini yapımı için cilt doğrudan güneş görmelidir. Camların arkasından veya cilt kıyafetlerle örtülü iken maruz kalınan güneş ile D Vitamini eksikliği giderilemez. Güneşlenirken kullanılan güneş koruyucu kremler de D Vitamininin ciltte yapımına engel olur. Günümüzde artık daha fazla kapalı ortamlarda bulunulması sebebi ile hemen her yaşta bu vitaminin eksikliğine rastlanılıyor. Bu eksikliğin bu kadar yaygın olmasının temel nedeni, güneşten doğru ve yeterli yararlanamıyor olmamız.
D Vitamini kas ve kemik kütlesini artırır.
D Vitamini diş ve kemik sağlığı açısından çok önemlidir. Kalsiyum ve fosfor maddelerinin kan seviyelerini dengeleyen vitamindir. Kalsiyumun bağırsaklardan emilimini sağlarken, böbreklerle kalsiyum kaybını azaltır. Kemiklerin mineralizasyonunu, yani kemiğin kalsiyum birikimi ile sertleşmesi D Vitamini ile mümkün olur. D Vitamini eksikliğinde kemik yumuşamakta, çocuklarda raşitizm, erişkinlerde osteomalazi (kemiğin yumuşaması) ileri yaşlarda da osteoporoz oluşabilir. Bununla birlikte D Vitamini kas kütlesi ve kas gücünü arttırır.
D vitamini diyabet ve kansere karşı koruyucudur.
D Vitamini diyabete karşı koruyucudur. D Vitamini düzeyi normal olan çocuklarda Tip 1 diyabetin önemli oranda azaldığı, düşük olanlarda ise metabolik sendrom ve Tip 2 diyabet sıklığının arttığı gözlenmiş. Tip 1 ve 2 diyabet hastalarında da D Vitamini eksikliğine çok sık rastlanılıyor. Obezite ve diyabet hastaları D Vitamini ölçümlerini mutlaka yaptırmalıdır. D Vitamininin yüksek tansiyona da yararı olduğu, kalp damar sistemi hastalıklarına karşı riski azalttığı biliniyor. Ayrıca D Vitamini bağışıklık sistemini güçlendiren bir vitamindir. Bu vitamininin prostat, kalın bağırsak meme kanserine karşı koruyucu etkileri vardır. Multiplskleroz (MS) hastalığı, ülseratif kolit, Crohn hastalığı gibi bağışıklık sisteminin neden olduğu hastalıklarda D Vitamini seviyesinin düşük olduğu, vitaminin yeterli düzeylerde olmasının ise bu hastalıkları önleyebildiği anlaşılmıştır.
Güneşten doğru faydalan.
Özellikle yaz aylarında güneşin dik ve etkili olduğu 11:00-15:00 saatleri dışında, sabah ve akşam saatlerinde her gün 20-30 dakika kollar ve bacakların güneş koruyucu krem olmaksızın güneş görmesi kişinin ihtiyacını karşılamaya yeterlidir. D Vitamini diğer pek çok vitaminin aksine yararı ve etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış bir vitamindir.
D Vitamini eksikliğinde doktora gitmelisin.
D Vitamini eksikliği, kandaki seviyesi ölçülerek anlaşılır. D Vitamini ihtiyacı erişkinlerde (günlük) 400 ünite ve 50 yaş üzerindeki ya da gebelik ve emzirme dönemindeki kişiler için de ortalama 600 ünite kadardır. Günlük gereksinimi karşılayamayanlara bu ihtiyaçları için ağızdan tedavi önerilir. Ancak unutma ki, D Vitamini mutlaka hekim kontrolünde kullanılmalıdır. Aşırı kullanımı zehirlenme ve ciddi yan etkilere yol açabilir.
Kaynak: Memorial Şişli Hastanesi Endokrinoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Kağan Güngör
