Amerikan Hastanesi’nden Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Zekai Yaman Bruksizm (Diş Gıcırdatma) hakkında her şeyi açıklıyor.
“Bruksizm, istemsiz olarak yapılan ve çiğneme gibi herhangi bir amaca hizmet etmeyen, dişleri sıkma, sıkıca kapatma, kaydırma veya gıcırdatma olarak kendini gösteren bir rahatsızlıktır. Gece uyku sırasında (uyku bruksizmi), gün içinde (gündüz bruksizmi) veya hem gece hem de gündüz görülebilir. Uyku bruksizmi ile gündüz bruksizmi iki ayrı durum olarak ele alınmalı. Temel belirtiler arasında çenede ağrı ve yorgunluk, dişlerde gevşeme hissi, bir grup dişte veya şakaklarda ağrı, çene kilitlenmesi veya sabah ağız açma zorluğu vardır. Bruksizmi, birden çok faktörün yol açabileceği bir dizi bozukluğun sonucu olarak görebiliriz. Bruksizmin dişler üzerinde son derece zararlı etkileri vardır. Normal fizyolojik ısırma kuvvetlerinin çok üzerinde ve kontrolsüz bir travmaya maruz kalan dişlerde aşınma ve kırılmalar oluşur. Dahası, aşırı çalışan kasların hacmi artar ve çene köşesinde belirgin hâle gelir. Diş gıcırdatan bireylerin büyük kısmı bunu farkında olmadan yapar ama aşınmalar bir diş hekimi tarafından kolayca tespit edilebilir.”
Uyku Bruksizmi
“Bir uyku bozukluğu olarak kabul edilir ve hafif uykuya geçiş sırasında görülür. Beyindeki dopamin nörotransmitterinde kimyasal değişiklik oluşuyor ve çiğneme kaslarına uyarı giderek kaslar
kasılıyor. Çiğneme kaslarında oluşan ritmik ve istemsiz kasılmalar diş gıcırdatmaya yol açıyor. Kişinin aynı yatağı veya odayı paylaştığı kişiler tarafından duyulabilen diş çarpma veya gıcırdatma sesi oluşuyor. Bruksizme diş ve diş kapanış bozuklukları yüzde 10; stres ve anksiyete yüzde 20; uyku apnesi ve horlama gibi etkenlerse yüzde 70 oranında yol açıyor.”
Tedavisi
“Tedavinin birinci aşaması diş yapılarını korumaya yöneliktir. Hastadan alınan diş kalıpları üzerinde gece koruma amaçlı akrilik plaklar hazırlanır. Gıcırdatmanın aşırı olduğu dönemlerde
her gece takılması gerekir. Gece koruyucu plakların dişlere adaptasyonu üç aylık sürelerle kontrol edilmeli ve aynı plak iki yıldan uzun süre kullanılmamalı. Alkol, sigara ve kahve kullanımı uyku
bruksizmini tetikleyeceğinden, uyku düzenini korumak için yatmadan en az iki saat önce bunlardan uzak durulmalı.”
Gündüz Bruksizmi
“Bilinçli olarak çene kaslarının tonik kasılmaları ile gerçekleşir. Kişi dişlerini sıkıca birbirine bastırır ve sıkar. Gıcırdatma ve ses yoktur. Genellikle anksiyete, depresyon ve stres gibi psikolojik
nedenlerden kaynaklanır. Gün içinde kasların aşırı sıkılması, çene kaslarında spazm ve yorgunluk, çene ve şakak bölgesinde sürekli ağrılara yol açar. Baş, boyun, omuz ve sırt kasları da tutulabilir. Çene kaslarının aşırı kullanımı sonucu kas büyümesi (hipertrofi) gelişebilir ve bu durum, kasın kuvvetini artırarak daha etkin kasılmasını sağlar ve sonuçta ağrıyı artırır.”
Tedavisi
“İlk aşama psikolojik faktörlerin kontrolü ve stresi düşürmeye çalışmak. Diş sıkmaya dair farkındalığı artırıcı uyarı ve benzeri yöntemlere ilaveten, gevşeme, postür düzeltme, nefes egzersizleri ile
pilates etkili olabilir. Gündüz bruksizminde de koruyucu akrilik kılıflar kullanılıyor. Çiğneme kaslarına Botulinum toksin (botoks) enjeksiyonu da çok sık tercih ediliyor. Botoks, aşırı gelişmiş ve
ağrılı kastaki ağrıyı ciddi oranda azaltıyor. Bunun yanında, stresle mücadele etmek için psikiyatrik destek de alınabilir.”
