Kalbin hızla çarpıyor ve nefes nefese kaldın çünkü aslında 12 dakika önce ofise varmış olman gerekiyordu. Küçük sandviçini bir ısırıkta yuttuğunu, saçlarının soğuk terden kıvır kıvır olduğunu ve makyajını otomobilde yaptığın için maskaranın çok garip göründüğünü söylemeye gerek görmüyoruz bile. Amerikalılar’ın yüzde 20’si gibi sende de kronik geç kalma rahatsızlığı var. Bu sorun iş dünyasına yılda üç milyar dolara mâl oluyor. Hayatın için de bir bedeli var tabii ki. Birçok şey kaçırdın, arkadaşlarını çileden çıkardın ve muhtemelen çoğu zaman yetişebilmek için paranı genelde taksilere harcadın. 1997’de San Francisco State Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre konu bu olunca hem kendine daha az saygılı oluyor hem de endişe hissediyorsun. Saatlerinin hepsini 20 dakika ileriye ayarlamış olmanın faydası yok. Sıralayacağımız şu üç temel alışkanlığını değiştirmeyi başarabilirsen “her zaman vaktinde gelenler” listesinde üst sıralara tırmanacağından kuşkumuz yok.
Gecikme nedenin
Büyüsel düşünce
Yapılacaklar listesi mi? Lütfen yapma; topu topu 10 madden var zaten ve sen bunlarla o kadar çok uğraşıyorsun ki daha güne başlamadan 10 dakika geç kalmış oluyorsun bile. Never Be Late Again kitabının yazarı Diana DeLonzor, kafanda yapılacak şeyler planı yapmanın kaybettireceği zamanın azımsandığını söylüyor. DeLonzor şöyle devam ediyor: “Büyüsel düşünce sahibi insanlar (psikolojik bir rahatsızlık) 10 yıl öncesini hatırlayıp işe yedi dakikada gittiklerini düşünür. Ve bu zamanın ev-iş arası seyahat için bir standart olduğuna inanırlar.”
Bunu dene:
İki hafta boyunca her bir işi zamanında tamamlamak için ne kadar süreye ihtiyacın olduğunu ayrı ayrı hesapla ve bunları kaydet. Kullanmanın zamanı geldiğinde ise en uzun süreyi kendine ölçü olarak al. Bu da Time Management From the Inside Out kitabının yazarı Julie Morgenstern’in görüşü. Süreyi hesaplarken her detayı aklına getir; park yeri arayıp bulma, ofise yürüme, asansör bekleme…
Gecikme nedenin
Kayıp zaman korkusu
Aceleci insanların daimi sırrı;erken varmak. Kronik olarak her yere geç kalanların ise korkulu rüyası. Çünkü erken gittikleri zaman beklemekle geçirecekleri zamanı boşa harcanmış zaman olarak görüyorlar. DeLonzor’a göre bu tip insanlar mükemmel zamanlamayla gidecekleri yere varmak için uğraş veriyor. Geç kalmanın formülü de bu zaten.
Bunu dene: Bekleyerek geçireceğin zamanı senin için bir lüksmüş gibi düşün. DeLonzor, yoğun programının arasında sanki boş bir zaman yakalamışsın gibi düşünmeni öneriyor. Yanında işe yarar bir şeyler bulunsun, okunacak bir kitap ya da not almak için küçük bir ajanda.
Gecikme nedenin
Adrenalin bağımlısı
35 km hızla gidiyor, çocukları okuldan almak için adeta yarış yapıyor da olsan otomobilini baskı altında kullanıyorsun. Geç kalıyorsun çünkü aceleyle hareket etmek senin için bir hayat tarzı haline gelmiş. “Tansiyon ne kadar yükselirse, sen kendini o kadar ‘canlı’ hissediyorsun” diyor DeLonzor.
Bunu dene: DeLonzor şunları öneriyor: Her gün en az bir kere zamanının ötesine geçecek bir şey yap. Benzin bitmeden benzin al ya da cebinde hâlâ nakit varken ATM’ye uğra. Bir şeyleri senin için daha zamanı gelmemişken yap. Adrenalin bağımlılığını ise outdoor aktivitelerine ağırlık vererek doyurmaya çalış. Morgenstern, bunun tamamen farkında olmakla alakalı olduğunu söylüyor. Bu sefer dört dakika erken varmayı başardın mı? Harika. Nerede olman gerektiğine odaklan, çantanı topla ve evden çık.
Aceleci Tipler
Parmaklarını masanın üzerinde tıkırdatanların aklından şunlar geçiyor:
Sızlanma
“İnsanlar ‘Hep geç kaldığımı biliyorsun’ dediği zaman benim sanki onları beklemekten daha önemli işlerim olmadığını düşündükleri hissine kapılıyorum.”
Kendahl Moser Bleil, Minneapolis, MN
Uzman görüşü
Cleveland State Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmanın sonuçları gösteriyor ki, geç kalma alışkanlığı olan insanlar daha az terbiyeli olabiliyor. DeLonzor bu önermenin şununla bir ilgisi olabileceğini söylüyor: “Erkenci olanlar daha kibar olmaya odaklanıyor ve geç kalanlar konu toplum kuralları olduğu zaman genelde çok uyuşuklarmış gibi davranmaya meyilli.”
Sızlanma
“Geç kalanlar, beklettikleri insanların zamanını çalmak yoluyla kendisinin önemli olduğunu hissediyor.”
Kieran Doherty, New York, NY
Uzman görüşü
Sürekli geç kalan tiplerin bazıları dikkat çekmeye çalışıyor olabilir. Morgenstern’e göre bu kişilerin içeri girdikleri zaman ortamı heyecanlandırmak gibi bir performans beklentileri var. Ancak bunu bilinçli olarak yapamıyorlar. Her şeyi o kadar oto-pilota bağlamış durumdalar ki durumun farkında değiller.
