Hiçbir şey koşu sonrası yaşadığınız zindelik ve mutluluk hissini bir öksürük krizi kadar berbat edemez. Peki antrenman sırasında normal bir şekilde nefes almışken, sonrasında neden krizler yaşıyorsunuz?
Egzersiz sırasında ve sonrasında öksürmek egzersize bağlı bronkokonstriksiyon (EIB) denilen durumun yaygın görülen bir belirtisidir. Bu akciğerlerdeki solunum yollarının fiziksel aktivite sırasında devri artan kalp hızına verdiği geçici bir tepkidir.
Ohio State University Multidisciplinary Cough Program’in direktörü Dr. Jonathan Parsons’a göre “Bu havanın akciğerlere geçişini zorlaştıran bir durumdur.”.
Bu astım sırasında akciğerlerinizde yaşananlarla benzerdir. Aslında EIB eskiden “egzersize bağlı astım” olarak bilinmekteydi. Fakat farklı olarak, astım atakları duman, polen, küf, hayvan tüyü, ya da virüs gibi çeşitli şeylerle tetiklenebilirken, EIB sadece egzersiz yüzünden tetiklenir.
Dr. Parsons’a göre astım hastalarının hayatlarının bir noktasında mutlaka EIB belirtilerini yaşarlar. Eğer astımınız varsa, egzersizin bu durumları yaratabildiğinden haberdarsınızdır.
Semptomlar nelerdir?
EIB semptomları spesifik değildir. Yani başka durumların yarattığı semptomlara benzerlik gösterilebilir.
Ortak belirtiler arasında nefes darlığı, göğüste gerginlik, öksürük, hırıltı ve akciğerlerinize hava almaya zorlanma sayılabilir. Ayrıca dayanıklılığınızın azaldığını ve karın kaslarınızın gerildiğini hissedebilirsiniz.
Belirtiler genellikle hafif ve orta şiddette olur: Sadece hafif hırıltılı solunum veya göğsünüzde sıkışma hissedebilirsiniz. Ciddi bir sıkıntıdansa rahatsız hissetmek gibi düşünün.
Ne zaman yaşanır?
Dr. Parsons’a göre EIB’nin gerçekleşmesi için 10-15 dakika egzersiz yetebilir.
Kalp ritminizi yükselten herhangi bir egzersiz bu durumları tetikleyebilir. Fakat bu koşucular, yüzücüler gibi dayanıklılık isteyen sporları yapan kişilerde daha sık yaşanır.
EIB kısa yoğun egzersizlerden sonra da yaşanabilir. Örneğin sprint koşular ya da dinlenmeden istasyon çalışması yapmak gibi.
Nefes aldığınız havanın durumu da önemlidir. Havada nem miktarı az olduğunda (örneğin kış günlerinde) ataklar yoğunlaşabilir. Bu soğukta yaptığımız koşuların bizi nefes nefes bırakmasının sebeplerinden biri.
Sizde olduğunu nasıl anlarsınız?
Eğer bu semptomlar sizde varsa bir doktor randevusu alın. Semptomlara göre ilaç kullanmak bu durumun sizde olup olmadığını dahi fark ettirmeyebilir.
Dr. Parsons’a göre doktorunuz akciğer fonksiyonlarınızı tespit edecek bir seri test yapacaktır.
Nasıl tedavi edilir?
Teşhisiniz konduktan sonra muhtemelen Albuterol gibi inhalerlar kullanmanız tavsiye edilecektir. Bu nefesinizi açıp, akciğer solunum yollarını toparlayacaktır.
Egzersizlere başlamadan 15-20 dakika önce birkaç nefes alabilirsiniz.
Dr. Parsons’a göre bu inhaler EIB gerçekleşmeden sizi rahatlatacaktır. “Hastaların %80-90’ında bunlar etkili olmaktadır.”
Bu tedavi antrenman sırasında sıkıntı yaşamadan kurtulmanızı sağlayacaktır. Yanınızda bulundurmanız iyi olur.
Sakınmak için yollar var mı?
Egzersizlere direk dalmaktansa, kısa ısınmalar yapın. Araştırmalar 10-15 dakika orta tempo ısınma egzersizlerinin EIB ataklarının riskini azaltabiliyor.
Eğer soğuk ve kuru bir havada, dışarıda koşacaksanız akciğerlerinizi korumak için maske ya da atkı sarmayı düşünün.
“Ağzınızın etrafına bir atkı koyduğunuzda nefes dolayısıyla biraz nemlenme olur. Bu soluduğunuz havayı hem nemlendirir, hem de ısıtır. ”
