Günümüzde yaşam süresinin uzamasıyla sağlıklı yaşlanmak, ileri yaşta kimseye bağımlı olmamak, fiziksel ve ruhsal açıdan zinde hissetmek kuşkusuz çok daha fazla önem taşıyor.
65 yaş ve üzeri yaşlılık sınırı olarak nitelendirilirken, ortalama yaşam süresinin 75’e yükselmesi ve 85 yaş üzerindeki nüfusun en süratle artan dilimi oluşturması, kaliteli yaşamın önemini çok açık şekilde ortaya koyuyor. Acıbadem Kadıköy Hastanesi Geriatri Uzmanı Doç. Dr. Berrin Karadağ “Araştırmacılar bugün dahi insan organizmasının 120 yıl yaşama potansiyeline sahip olduğunu söyleyebilmektedirler. Bu potansiyelin gerçeğe dönüşmesi ve yaşlanmanın önüne geçilmesi için erken yaşlardan itibaren bazı önemli noktalara dikkat edilmeli ve önlemler alınmalıdır. Asla unutulmaması gereken nokta; yaşama yıllar katmak değil, yıllara yaşam katmaktır” diyor.
Sağlıklı yaşlanmanın, kişinin genetik yapısıyla ilgili olduğu kadar yaşam tarzı ve beslenmeyle de çok yakından ilgili olduğunu, sağlıklı yaş almak için ‘anahtar’ kelimelere dikkat etmek gerektiğini vurgulayan Doç. Dr. Berrin Karadağ, 10 anahtar kelimeyi anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
Hareket
Yaşına uygun fiziksel aktiviteyi her yaşta yapman çok önemli. Unutma ki atalarımızın dediği gibi “işleyen demir ışıldar”. Bu da bedenin için egzersiz yapın anlamına geliyor. Egzersizin ne olacağını yaşına ve kapasitene göre ayarla. En basit olarak, her gün düzenli yürüyüş yapabilirsin. Her gün yapamıyorsan da haftada en az üç gün yarım saatlik tempolu yürüyüş her zaman faydalı. Temponu kalp ve akciğer kapasitene göre ayarlayabilirsin.
Beslenme
Beslenmene önem ver. Sağlığını ilaçlardan değil de öncelikle besinlerden sağla. Gerekli durumlarda doktor önerisiyle tabii ki ilaçlarını kullan ancak ilaca muhtaç olmamanın bir yolunun doğru ve yeterli beslenme yani ne eksik ne fazla, tam ihtiyacın olan kadar beslenme olduğunu unutma. Fazla kilodan kaçın, obezite yaşlanmayı da hızlandıran ciddi bir tehlike.
Su
Basit gibi görünen ve sıklıkla ihmal edilen su içme alışkanlığı, sağlıklı yaşlanmanın olmazsa olmazlarından. Günlük su ve sıvı tüketimi hem sindirimin düzenli olması hem de fizyolojik hatta ruhsal sağlığımız açısından çok önemli. İnsan vücudundaki birçok biyokimyasal reaksiyon su ile gerçekleşiyor. Böbreklerimiz bir duş başlığı gibi! Az su alırsak tıkanıyor, yeterli su tüketimi ile açılıyor. Bunu hiç unutma ve mutlaka günde 8 su bardağı su iç. Yaşlanma ile vücut susuzluğunu hissedemediğinden, başta böbrek fonksiyonları olmak üzere, pek çok organı bozabiliyor.
İletişim
Özellikle yaşlanma döneminde sosyal iletişimin canlı tutulması kişilerin en çok zorlandığı konulardan biri. Oysa yalnızlık yaşlılık dönemindeki en büyük tehlikelerin başında geliyor. Çevrende yakın dostlarının ve yakınlarının olması depresyon için, zorlukların ve kayıpların için en büyük tampon. Akrabalar, komşular, arkadaşlar mutlu ve sağlıklı bir yaşam için vazgeçilmezlerden. Hatta mümkünse torunlar ve gençlerle birlikte olmak, hem zihinsel hem ruhsal yönde kişiyi dinç tutmakta son derece önemli. Ayrıca gençler de, yaşlılardaki tecrübe ve anılardan ders almalı.
Aşı
Geriatri Uzmanı Doç. Dr. Berrin Karadağ “Nasıl ki bebeklerimizi korkmadan aşı programına alıyorsak, ilerleyen yaşımızda hastalıklara yakalanma riskini en aza indirmek için gerekli aşılardan korkmamak ve düzenli olarak doktorumuzla bu konuda konuşmak ihmal edilmemesi gereken bir konudur. Her yıl grip aşısı ve 65 yaşın üzerinde sadece bir kez uygulanan zatürre ve zona aşısı yaptırılmalıdır. Ancak mutlaka doktor kontrolü ve önerisi gereklidir” diyor.
Hobi
Hobinin ve üretkenliğin gücünü küçümseme. Mutlaka yeni bir hobi edinerek zinde kal. Yeni şeyler öğren, üret. Bu şekilde beyin egzersizi de yapmış olursun. Özellikle çalışma hayatın bitmişse koroya katılma, resim, satranç, biçki dikiş kurslarına gitmek, seni zinde tutar. Hayattan kopmaman, sosyal ortamlarda kendi yaşıtlarınla, sana kendini iyi hissettiren arkadaşlarınla vakit geçirmen çok önemli.
Uyku
Uyku düzeni ve kalitesi sanıldığından çok daha önemli. O nedenle vücudunun dinlenmesi ve tekrardan enerji toplaması için uykusuz kalma. İlerleyen yaşla birlikte uyku süresi ve kalitesinde azalma olabiliyor ama bunu değiştirmenin birçok yolu var. Mümkünse uyku ilaçlarına başvurmadan, birtakım doğal yollarla bu işi başarmaya çalış. Bunun ilk yolu da, kafanı boşaltmış olarak yatağa girmek.
Ritüel
Geceleri salgılanan melatonin hormonu uykuyu sağlarken, ışıklandırmanın fazla olması melatonin üretimini baskılıyor. Bu nedenle yatmadan bir saat önce TV ve bilgisayarı kapat. Odandaki ışıklandırmayı minimum seviyeye indir. Yatma saatinde ılık bir duş almak, hafif bir müzik dinlemek gibi kendine özel ritüeller edin.
Kontrol
Sağlık kontrollerini düzenli yaptır. Bunun için doktoruna sadece hasta olduğunda değil, düzenli olarak sağlıklı iken de gitmeyi ihmal etme ve böylece hep hastalıktan önce davranabil. Amaç hasta iken tedavi olmadan önce, hastalığı önlemek olmalı. Özellikle yaşlılıkla birlikte çok daha fazla ihmal edilebilen ağız ve diş bakımı son derece önemli. Ağızda başlayan hastalıklar, tüm vücudumuzu etkileyebiliyor. Bu yüzden diş hastalıkları konusunda titiz davran, dişlerini her gün fırçala. Unutma, vücut bir bütün ve diş hastalıklarından korunmak için düzenli diş muayenesinden geçmek önemli.
Kaçın!
Yaşlanmanın önüne geçmek, sağlıklı yaşlanmak için son derece önemli unsurlardan biri; sigara ve alkol gibi zehirli maddelerden uzak kalmak. Anlık keyifler, vücutta kalıcı zararlara yol açabiliyor ve yaşlanmayı hızlandırabiliyor.
Kanma!
Geriatri Uzmanı Doç. Dr. Berrin Karadağ ”Moda olan veya komşuna, arkadaşına iyi gelen ilaç illa ki sana de iyi gelecek diye, hiç düşünmeden ve doktoruna danışmadan kullanma. Özellikle sonsuz sağlık ve gençlik vadeden pek çok maddenin fazla kullanımı vücutta bir takım dengeleri, karaciğer, böbrek ve kalbi negatif etkileyebilir. İlaç kullanımı gerekli durumlarda reddedilmemeli, ancak boş yere de fazla ilaç kullanımından sakınılmalıdır” diyor.
