Ne yememiz, nasıl spor yapmamız gerektiği konusunda DNA’mız da söz sahibi ve artık ona sormanın bir yolu var.
Son yirmi yıl içinde hem genetik hem de beslenme alanında yaşanan önemli gelişmelerle, beslenme ve genetik yapı arasındaki bağ net bir şekilde ortaya çıkmış durumda. Bu bağ, beslenme konusunda yeni bir anlayışın doğmasına yol açtı. Bu anlayış doğrultusunda besinler moleküler düzeyde incelendi ve diyetin genetik farklılıklar üzerindeki etkileri araştırıldı. Örneğin, aynı diyeti aynı miktarda alan bireyler arasında kilo, LDL kolesterol, trigliserid vb. sonuçları açısından farklılıklar olduğu görülebiliyor. Tüm bu gelişmelerle, DNA kodlarının analizine dayanan ve bireyin genetik beslenme profilini çıkararak, kişiye özel bir beslenme pratiğinin oluşmasına yardımcı olan yeni bir bakış açısı ortaya çıktı.
Bu bakış açısı ışığında etkisi giderek artan yeni bilim dalı nütrigenomik, besinlerdeki biyolojik olarak aktif bileşenlerle genler arasındaki etkileşimi inceliyor. Temel amacı, özgül diyet bileşenlerinin kişiye faydasını ve verebileceği zararları göz önüne alarak öneriler geliştirmek. İşte buna kişiye özel beslenme adı veriliyor. Genetik yapımıza uygun beslenme profilimizi çıkarmak içinse devreye testler giriyor.
Sağlıklı bir yaşam için bize özel beslenme gereksinimlerini ve diyet tipini belirlemenin önemini kavramak ve testi denemek için kapısını çaldığımız QLife Genomics de bu testlerden birini yapıyor. QLife Fit Testi ile DNA kodlarını analiz ediyor ve kişiye özel genetik beslenme profili oluşturuyorlar. Böylece genleriniz size ne yemeniz ne yememeniz gerektiğinden tutun, hangi vitaminlere ihtiyacınız olduğunu, hatta yatkın olduğunuz spor türünü bile söylüyor. Bu testte incelenen parametreleri şöyle sıralayabiliriz: Metabolik faktörler (kafein metabolizması, tuz metabolizması, laktoz intoleransı, obezite riski, glüten hassasiyeti), vitaminler ve beslenme ihtiyacı (B6 vitamini, B12 vitamini, D vitamini, folik asit, omega-3 ve omega-6 riski), uygun diyet türleri (az yağlı beslenme, Akdeniz tarzı beslenme, dengeli beslenme) ve uygun spor türü (gelişmiş kas gücü, az kas gücü).
Gen-Cafe’lerde DNA’mıza Göre Sipariş Vereceğiz
Aklımızdaki ilk soru, genetiğe göre beslenmenin gelecekte ne kadar yaygınlaşacağı olunca, Genetik Uzmanı Dr. Nurhayat Gül’e sorduk. “Nasıl ki tek bir beden tişört herkese uymuyorsa, bireylerin besinlere verdiği tepki de birbirinden farklıdır. Genetik yapıya göre risk ve yatkınlıkları bilerek beslenmek, daha doğru ve kalıcı bir çözüm getirerek, ileride oluşabilecek sağlık problemlerini ertelemeyi ve kaliteli bir yaşam sürmeyi sağlar” diyen Gül, geleceğin portresini şöyle çiziyor: “Yakın bir gelecekte Gen-Cafe’ler olacağını hayal edelim. Örneğin siz bir viski istediğinizde, garson size genetik yapınızın ApoE4/4 olduğunu söyleyip, alkol alımını kısıtlamanız gerektiğini hatırlatacak ve onun yerine yeşil smoothie önerecek. Veya ekşi maya ve zeytinyağı istediğinizde, genetik profiliniz HLA-DQ için pozitif olduğundan, glüten içeren yiyeceklere karşı reaksiyon verebileceğinize dair uyarılacaksınız ve onun yerine mısır ekmeği sipariş edeceksiniz. İşte bunu nütrigenomiğe borçlu olacağız.”
Atlet Geni Sizde Var mı?
Testte incelenen parametrelerden biri olan atlet geni (ACTN3), gelişmiş kas gücü gerektiren spor türlerini daha kolay yapabileceğiniz anlamına geliyor. Bu gen atletlerin çoğunda görülüyor. Boks veya maraton koşusu gibi gelişmiş kas gücü gerektiren sporlarda bu gene sahip olmanız, performansı etkileyen bir gen olduğu için size avantaj sağlıyor. Dr. Gül, bu gene sahip değilseniz, dayanıklılık sporlarını daha kolay yapabileceğinizi söylüyor. Bu analiz doğrultusunda daha üstün performans gösterebileceğiniz branşları da tespit etmiş oluyorsunuz.
Gen Testi Nasıl Yapılıyor?
Bir çubukla ağız içinizden alınan sürüntü ile DNA örneğinizi veriyorsunuz. Genetik yapınız, QLife Genomics’in Sağlık Bakanlığı ruhsatlı genetik tanı merkezinde, uzman kadro eşliğinde test ediliyor ve beslenme ve genetik bilimler alanından doktorlar tarafından analiz ediliyor. Testte incelenen tüm parametrelerin detaylı analizinden oluşan sonuç raporu birkaç haftada size teslim ediliyor. Siz de sonuçlar doğrultusunda genetik yapınıza uygun bir beslenme rutini oluşturuyorsunuz.
