Yaşamlarımız baş döndürücü bir hıza kavuştukça ve karmaşaya büründükçe, uyku değerli bir meta hâline gelmeye başladı. Geceleri kaç koyun saydığımızı çeşitli gereç ve uygulamalarla takip ederek, uyku kalitemizi geliştirdiğini iddia eden bir sektör gözümüzün önünde büyüdü. Peki, böylesi bir büyüme bizlere ne anlam ifade ediyor? Derin uykular gündüz düşünüz olmasın diye, uykunuzun ederinin ne olduğunu öğrenmek için kolları sıvadık.
Uyuyamıyor musunuz? Herkes gibi yatağa uzanıyor ama gözünüzü ve zihninizi bir türlü kapatamıyorsunuz. Saatler acımasızca sizi yarın sabaha biraz daha yaklaştırıyor. Başlangıçta hep aynı ümit: “Belki bu gece farklı olur ve 12’yi bile görmeden uykuya dalıp, sabaha dek deliksiz bir uyku çekerim.” Saate 17’nci kez baktıktan sonra bunun gerçekleşmeyeceğine de eminsiniz artık. Hâlbuki dışarıda hayat durmuş, mideniz sindirime, karaciğeriniz detoksa ve kalbiniz dinlenmeye çekilmiştir. Tüm bu dinginliğin aksine saatiniz stres dolu bildirimleriyle aynı tempoda çalışmaya devam eder: 02.47, 03.13, 04.09. Uykusuzluğunuz derinleştikçe
zihninizdeki tüm olumsuzlukların birbirini beslediği bir döngü oluşur. İnsomnia anksiyeteyi besler, sinir bozukluğu insomniayı, sonra tekrar anksiyeteyi…
Dünyadan ve ülkemizden uyku bozukluklarına dair gelen istatistikler dikkate değer. Türk Uyku Tıbbı Derneği (TUTD) verileri Türkiye’de 18 yaş üstü erkeklerin yüzde 11’inin uykuda solunum bozukluğu ve yüzde 8,6’sının insomnia yaşadığını söylüyor. Avustralya merkezli Sleep Health Foundation ise dünyada yaklaşık her üç kişiden birinde uyku bozukluğu görüldüğünü söylüyor. Bu veriler endişe verici olduğu kadar, girişimciler için de iştah kabartan bir iş fırsatı demek. Akıllı yastıklardan uyku takip bilekliklerine, apne cihazlarından haplara inovatif ürün gamını günden güne artıran uyku endüstrisinin, 2020’de 80 milyon dolarlık bir sektör hâline gelmesi bekleniyor.
Söz uyku iyileştirici icatlara gelmişken, ilgi çekici olduklarını kabul edelim. Uyku maskeleri, sirkadiyen ritme (24 saatte bir tekrar eden günlük ritminiz) göre biyometrik ölçümler yaparak uykunuzu düzenlerken; Ukrayna’da üretilen Luciding adlı başlık lucid (kontrol edilebilir) rüyayı teşvik ederek daha sakin bir gece geçirmenizi sağlıyor. Japonya’da yakın zamanda tanıtımı yapılan “uyku suyu” ise içerdiği l-theanine amino asidi sayesinde dinlendirici etki sunuyor. Gördüğünüz üzere alkol tüketimimizden egzersiz alışkanlıklarımıza, uyku kalitemizi nasıl maksimize edeceğimize dair bilgiler ve ölçümlerle kuşanmış durumdayız. Bütün bunlar uykusuzluğumuza bir an evvel çare bulmak istediğimiz için oluyor. Bu telaşede önemli bir soruyu da atlıyoruz: Bu endüstri gerçekten işlevsel mi?
