Eğer bu kış sağlığın için kendini karantinaya almak istiyorsan, bunun için uğraşmana hiç gerek olmadığını söylemek istiyoruz. Bağışıklığını koruyabilmek için birçok etkili yöntem mevcut.
Hepimiz öksürüp hapşıran, burnunu çeken birinin yanında mecburen oturmak zorunda kalmış ve şüpheyle “Acaba yarın hasta mı olacağım?” diye düşünmüşüzdür. Ancak gerçek şu ki, hastalığa yakalanma nedenleri çoğunlukla belli değildir. Hemen her zaman, ATM’ler veya bekleme salonları gibi yerlerden mikrop kapmak mümkün olsa bile, aslında soğuk algınlığı ya da grip olmak biraz daha karmaşık bir iş. Şimdi vereceğim tavsiyelerle sağlıklı kalmayı başarabilirsin.
Yıka, Durula, Tekrarla
Johns Hopkins Üniversitesi’nden Mikrobiyolog Andrew Pekosz, “Soğuk algınlığı ve gripten korunmanın en iyi yolu, ellerini sık sık ve çok iyi yıkamaktır” diyor. Akan suyun altında sabunu köpürt; parmak araların, avuçların ve üst kısmı da dâhil olmak üzere ellerinin her yerini en az 20 saniye ovala. Centers for Disease Control and Prevention’a göre, içeriğinde en az yüzde 60 oranında alkol bulunan dezenfektanlardan kullanabilirsin.
Havayı Nemlendir
Aşırı nemli hava grip virüsleri için iyi değil. Çevre Bilim Uzmanı Ted Myatt, “Nedeni tam olarak açıklanamasa da şöyle bir olasılık var: Virüs barındıran damlacıklar kuru alanlarda küçülür ve virüslerin havada daha uzun süre asılı kalmasına neden olur. Diğer yandan, aynı damlacıklar nemli havada ağırlaşır ve yere daha çabuk düşer” diyor. Kendine havadaki nem oranını yüzde 40 ile 60 arasında tutan bir hava nemlendiricisi alabilirsin.
İkinci (ve Üçüncü) İçkiye Geçme
BMC Immunology’de yayımlanmış bir çalışmaya göre alkol, vücuda girdikten sonra 24 saat boyunca akyuvarların virüslere karşı mücadele etme özelliğini bozuyor. Pekosz, grip sezonundayken günde bir içkiyi geçmemeni öneriyor.
C Vitaminine Güvenme
Yıllarca C Vitamininin grip ve soğuk algınlığına karşı etkili olduğu söylendi ama buna dair herhangi bir kanıt bulunmadı. Ayrıca çok sayıda araştırma, hastalandığında aldığın C Vitamininin de iyileşmeni hızlandırmadığını ortaya çıkardı.
Daha Fazla Uyu
Archives of Internal Medicine’a göre, rutin olarak günde yedi saatten daha az uyuyan kişiler, sekiz saat ve daha fazla uyuyanlara göre üç kat fazla soğuk algınlığı riski taşıyor. Uyku eksikliği çektiğinde, bedenin çok fazla miktarda sitokin üretmeye başlar. Bu protein, grip olduğunda hastalık semptomlarını arttırır.
Renkli Besinleri Seç
Cleveland Clinic’ten Doktor Josh Miller, “Parlak renkli meyve ve sebzelerde bulunan bağışıklığı güçlendiren antioksidanlar, bedenin doğal koruma kalkanını kötü yönde etkileyen serbest radikallerle mücadele eder” diyor. Mümkün olduğunca kırmızı fasulye ve orman meyveleri yemeye çalış. Renkleri ne kadar canlı ise, antioksidan değeri de o kadar yüksek demektir. Bunun yanında her gün yeşil çay içmelisin.
HANGİSİ GERÇEK?
Hastalık efsanelerine göz atalım: Şu davranışlar hastalanmana neden olur mu?
ÖPÜŞMEK
Hayır. Çoğu mikrobik enfeksiyon burundan ya da gözlerden içeri sızar; ağızdan değil. Journal of Infectious Diseases’de yayımlanmış bir çalışmada, insanların sadece yüzde sekizinin hasta olan birini öptükten sonra hastalandığı tespit edilmiş. Mikrobiyolog Charles Gerba, “Aslında hasta olan birini öpmek, el sıkışmaktan daha güvenlidir” diyor.
OTELDE KALMAK
Evet. Virginia Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, otelde bir gece geçirmiş hasta bir insanın mikropları 24 saat boyunca oda yüzeyinde kalabiliyor ve yaklaşık olarak otellerin üçte biri bu durumda. Kendini korumak için kapı kollarını, uzaktan kumandayı, aydınlatma tuşlarını bir el dezenfektanıyla ya da alkol içeren ıslak mendillerle temizle.
ESKİ DİŞ FIRÇASI KULLANMAK
Hayır. Grip olduktan sonra diş fırçanı yenilemenin bir gereği yok çünkü bundan dolayı tekrar hastalanmazsın. Bağışıklık sistemin, hasta olduğunda vücudundaki virüslere karşı antikor üretir. Doktor Josh Miler, bu sebeple aynı virüsün seni tekrar rahatsız edemeyeceğini belirtiyor.
Bir Virüsün Sinsi Hayatı
Hastalık süreci vücudunda nasıl gelişir?
1.GÜN
Bir kişi hapşırır ve market arabasının tutacağı virüslerle kaplanır. Ardından sen onu tutarsın ve marketten akşam yemeğinle beraber virüsleri de almış olursun. Gözlerini veya burnunu ovalarsan sinüs kanallarına virüsleri transfer edersin. Ardından solunum yollarında grip virüsleri çılgınca çoğalmaya başlar ve bedeninin korunma sistemini bloke eder.
2.GÜN
Kendini iyi hissediyorsundur ancak virüsler akciğerlerinin yolunu tutmuştur. Bunun yanında artık sen de hastalığı bulaştırma kapasitesine sahipsin.
4.GÜN
Berbat durumdasın. Bağışıklığına saldırmış olan virüslerin yan etkileri olan hapşırma ve öksürük gibi semptomlar belirir. Bunları yok etmek için ilaç kullanabilirsin fakat grip veya soğuk algınlığı virüslerini yok etmek için ilaçlar yeterli olmaz. Sana gereken sadece biraz zaman, dinlenmek ve bol bol sıvı almaktır.
5.GÜN
Eğer bir soğuk algınlığı virüsü kaptıysan, en kötü bölüm artık sona ermiştir. Hâlâ burnunu çekiyor olsan bile hastalığı birine bulaştırmazsın. Ancak eğer grip virüsü aldıysan, kendini kamyon çarpmış gibi hissedersin. Bağışıklık sistemin kendine gelene kadar ateşin birkaç gün boyunca devam edebilir; baş dönmesi, kusma ya da ishal gibi problemler yaşayabilirsin.
10.GÜN
Gribin ilk belirtileri başladıktan bir hafta sonra bile hastalığı başkalarına bulaştırma kapasiten vardır. Dolayısıyla öksürürken ya da hapşırırken yanında bir mendil olsun. Eğer yoksa kolunu büküp içe doğru hapşır. Zaten en iyisi, iyileşene kadar evden çıkmaman.
Derleyen: Tuğçe Tekmen
