Hepimizin iki seçim arasında kalıp, ruhani rehberliğe ihtiyaç duyduğu zamanlar olur. Uzmanlar herkesin doğuştan sezgi adı verilen bir süper gücü olduğunu söylüyor. Bilim, önsezilerin nasıl geliştiğini aydınlatmaya çalışırken, sen de yolun sonuna kadar beraber olacağın ani kararlar verdiğinde bu yönünü nasıl kullanabileceğini öğren.
Sezgi sihir değil, bilinçsiz mantıktır. Beyninde o anda olanla geçmişte yaşadığın benzer bir durumun bağlantısı kurulduğunda, sezgisel bir duygu ortaya çıkar. Mesela bir arkadaşının başı belada diyelim. Ortalıkta yanlış giden hiçbir belirti yok ama arkadaşının yaptığı hareketler sana kendinin veya sevdiğin birinin başına gelen talihsiz bir olayı anımsatıyor. İki olay aklında eşleşir ve bir anda uyanırsın. Hislerin yüzeye doğru süzülmeye başlar.
Rio de Janeiro’daki Brazilian School of Business and Public Administration Bilişsel Bilimler Uzmanı Doktor Alexandre Linhares, “Sezgisel yetenekler büyük oranla deneyime ve uzmanlığa bağlıdır” diyor. Eğer açık yürekli bir insansan, kendini dinle ve oda arkadaşını seçerken içgüdülerini kullan. Diğer taraftan, eğer hiçbir finansal bilgin yoksa genel olarak emeklilik maaşını tahsis etmeden önce sezgilerine güvenmen pek doğru olmaz.
Ancak sezgiler, çok fazla uzmanlığın olmadığı konularda hâlâ işe yarayabilir. (Hangimiz eş seçiminde veya nerede yaşayacağımızı belirlemede uzmanız ki?)
Kendi hislerin genellikle analitik hesaplamaların bulunduğu dökümlerden daha iyidir. İşte hangi durumlarda kafanı hangi durumlarda ise sezgilerinin yol göstermesine izin vermen gerektiğine dair pratik bir rehber.
Kimi işe almalıyım?
Kafanı kullan. Tecrübeli bir insan kaynakları uzmanı en iyi adayı bulmak için sezgilerini de kullanarak karşısındaki hakkında ayrıntılara ulaşabilir. Ancak Intuition: Its Powers and Perils kitabının yazarı ve Hope College’da Psikoloji Profesörü Doktor David Myers, (çoğumuz adına) görüşme esnasında verilen sezisel bir tepkinin kişisel önyargılarla karışabileceğini söylüyor. Eğer aday tıpkı en iyi arkadaşınız gibi konuşuyorsa, onu akıllı ve komik olarak değerlendirirsin. Bunun tersine karşındaki sevimsiz komşunu hatırlattığı takdirde ise seni kazanmak için bir hayli çabalaması gerekir. Yapman gereken: İş örneklerine ve referanslarına güvenmek.
Onunla çıkmalı mıyım?
İkisini de kullan. Birinden aniden etkilendiğinde beynindeki kimyasallar biyolojik olarak uyum sağlayacağın insanı işaret ediyordur. Ancak sadece fiziksel kimya onun doğru erkek arkadaş hamuruna sahip olduğunu göstermez. The Intuitive Advisor kitabının yazarı Doktor Mona Lisa Schulz, “Dürüst ol ve kendine her zaman kötü adamlara doğru çekilip çekilmediğini bir sor” diyor. Eğer geçmişte düzgün seçimler yaptıysan, sezgilerinle yola devam et. Ancak tersine durumlar yaşadıysan, erkekler konusunda sezgilerin tam açık değil demektir. Böyle bir durumda Schulz, senin gözlerin olacak kendi ilişkisinde mutlu olan bir arkadaşa ihtiyacın olduğunu söylüyor. Onun fikrini al: Onayladığını söylemesine rağmen duraksayıp yüzünü başka yöne çeviriyorsa, bu “Bence o yöne gitme” demektir. Ancak direkt göz temasını korursa, ona şans tanıyabilirsin.
İkinci bir fikir daha almalı mıyım?
Sezgilerini kullan. Doktorunun temiz bir rapor çıkartmış olmasına rağmen kuşkuların varsa işin peşini bırakma. Doktorlar genç ve sağlıklı görünen hastalara alışılmadık teşhislerde bulunmak üzere eğitilmez. Genel cevaplar ararlar. Ancak yapılan bir otopsi araştırması doktorların yüzde 20 oranda ölümcül hastalıkları yanlış teşhis ettiklerini gösterdi. Myers, “Sen bedenin konusundaki en iyi uzmansın, bir şeyler seni rahatsız ediyorsa tekrar baktırmalısın” diyor.
Evlenmeli miyim?
İkisini de kullan. İnsanlar imzayı attıklarında genelde ruh eşlerini bulduklarını zanneder. Ancak Amerika’daki evliliklerin yarısı başarısızlıkla sonuçlanıyor. Myers, ne kadar uygun olduğunuz konusunda dikkatli düşünmen gerektiğini söylüyor. Yaşınız, eğitiminiz, tavrınız ve değerleriniz birbirine yakın mı? Nişanlanmadan önce uzun süre çıktınız mı? Ortak bir dini inancınız var mı? Bu sorulara ne kadar fazla “evet” diyebiliyorsan o kadar iyi.
Eğer evliliğin yürümeyeceğine dair bir duyguyu aklından çıkartamıyorsan nişanlınla bu hissi açık şekilde konuş. Gerginlik yaşayabilirsin ama aşk gibi bir konu üzerine karar alınacaksa, sezgisel tepkileri de araştırmak lazım.
İşini bırakıp Paris’e taşınmalı mısın?
Kafanı kullan. İşteki stres çizgin grafikten dışarı taşmaya başladığında, sezgilerin Eyfel’in altına bir şövale dikmen için bağırmaya başlayabilir. Ancak oraya gittiğinde koşullar iyi mi olacak, kötü mü? Yapılacak en doğru hareket hem mantıklı hem de umut verici olandır. Bir fantezi için hayatını kenara atmak yerine böyle bir değişikliğe ihtiyaç hissetmenin nedenlerini gözden geçir. Fark yaratabilecek, Fransa hevesini giderecek ama daha az radikal bir opsiyon üzerine düşünebilirsin. Fransızca dersleri almak fena fikir olmayabilir. Eğer Paris’in işin kadar önemli olmadığını keşfedersen de başka kaçış yolları denenebilir. İş arama sitelerinden kendi alanınla ilgili başka iş olanaklarına bakabilir veya da kariyer değişikliği yapıp master programlarına başvurabilirsin.
İlk izlenimler
Diğer insanlar da seni değerlendirmek için sezgilerini kullanıyor. İlişkiler Uzmanı ve First Impressions: What You Don’t Know About How Others See You kitabının yazarı Ann Demarais’den insanlara kendini kolayca sevdirmek için birkaç tüyo vermesini rica ettik.
İyi sorular sor
Tanıştığın insana ilgini göstererek pozitif bir etkiyi garanti et. Evet/Hayır soruları konuşmayı tıkayabilir o yüzden sonunu açık bırak.
Konuşmalarının hızına dikkat et
Hızlı konuşmacılar kendileri gibi hızlı konuşanları, ağır konuşanlar da sözcükleri yayarak konuşanları sever. Duruma göre kendini ayarla.
Göz teması kur
Çoğu insan konuştuğu insanın gözlerine arada geçen zamanın yüzde 70’inde bakar. Ancak karşıdaki için önemli olan miktar yüzde 95’tir. Bakışlarını yüzde 30’dan daha fazla miktarda başka yöne çeviren insanlar aldatıcı görünebilir.
Derleyen: Tuğçe Tekmen
