Laktoz intoleransı hakkında tüm gerçekleri öğrenme zamanı…
Biraz dondurma yeseniz ya da bir bardak süt içseniz, karnınızdan garip sesler gelmeye başlıyor ve tuvalete koşuyorsunuz. Hemen söyleyelim: Laktoz intoleransı söz konusu olabilir.
Yalnız da değilsiniz: Dünya nüfusunun %65’i, süt ürünlerini sindirebilme konusunda sorunlar yaşıyor. Etkileri ise durmak bilmeyen ishal gibi ciddi olmayabilir. Bir miktar şişkinlik ya da karın ağrısı bile laktoz intoleransı belirtisi olabilir.
Buradaki asıl soru ise, eğer süt, dondurma ya da peynir gibi besinlere karşı bir duyarlılığa sahipseniz, ne yapmanız gerektiğidir. Hayatınız boyunca süt ürünlerinden uzak mı durmalısınız? Süt ürünleri tükettiğiniz zaman vücudunuzu riske mi atıyorsunuz? Hepsini yanıtlıyoruz.
Laktoz intoleransı nedir?
Boston’da bulunan Brigham and Women’s Hospital’da gastroentroloji uzmanı olarak çalışan Dr. Jennifer Inra, süt ürünlerinde bulunan bir şeker olan laktoz içeren besinleri yediğiniz zaman, laktaz adı verilen enzimin, laktozu küçük parçalara bölmeye başladığını söylüyor.
Bu küçük partiküllerin emilimi ve sindirimi daha kolay oluyor. Vücudunuz yeterli miktarlarda laktaz üretemediği zaman ise sorun oluşuyor.
Ronald Reagan UCLA Medical Center’dan Diyetisyen Dana Hunnes, bu durumun, yaşlanmanın yaygın görülen bir yan etkisi olduğunu belirtiyor.
“Bebekliğimizde, sağlıklı beslenebilmek için süte (tercihen anne sütü ya da benzer alternatifleri) ihtiyaç duyuyoruz.”
Fakat bu noktadan sonra, ihtiyaçlarımızı daha çok katı besinlerden karşılamaya başlıyoruz ve süt içme ihtiyacımız azalmaya başlıyor. Sonuç olarak, sütten kaynaklı şekerleri parçalamak için ihtiyaç duyduğumuz laktaz enzimleri de azalmaya başlıyor.
Laktoz intoleransının meydana gelmesinin nedeni de bu. Yeterli miktarlarda laktaz enzimi olmadığı zaman, vücudunuz süt ürünlerini metabolize edemez ve ishal, karın ağrısı, şişkinlik, gaz, mide bulantısı, hatta bazı besin alımının ardından 30-120 dakika içerisinde kusma gibi sorunlar meydana gelebilir.
Dr. Inra, alınan laktoz miktarına bağlı olarak semptomların daha da sertleşebileceğini belirtiyor.
Laktoz intoleransı, genellikle yıllar ilerledikçe gelişir ve ilk belirtiler yetişkinlik döneminde oluşmaya başlar.
Semptomların daha ileri yaşlarda oluşması da mümkün. Çölyak hastalığı ya da enflamatuar bağırsak hastalıkları gibi etkenler de laktoz intoleransına yol açabilir. İyi haber ise, bu tip sorunların tedavi edilmesinin ardından laktoz intoleransı seviyesinin tekrar normale dönmesidir.
Laktoz intoleransına rağmen süt ürünleri tüketimine devam etmeli mi?
Dr. Inra, laktoz intoleransının tehlikeli olmadığını söylüyor. Süt ürünlerinin tüketilmesinin ardından uzun vadede sorun yaşama ihtimaliniz oldukça düşük.
Fakat buradan yola çıkarak %100 güvende olduğunuz sonucuna da varmamalısınız. Bazı insanlarda, laktoz intoleransına bağlı olarak bağırsak mikrovillüsünde kalıcı hasarlar meydana gelebiliyor.
Mikrovillüsler, besinlerin emilip kan dolaşımına katılımını sağladığı için, bu nokta sizin için sorun yaratabilir. Hasar görmeleri durumunda, besin emiliminin düzgün gerçekleşmesi zorlaşabilir ve gıdasızlık oluşabilir. Bu da sizin ihtiyacınız olan besinlerden mahrum kalmanız demek.
Hemen endişelenmeyin. Zira bu durum, nadiren görülüyor (100 insandan 1’inden daha az görüldüğünü ekleyelim.).
Laktozun sindirilmesinde sorun yaşıyorsanız ve yukarıda belirtilen semptomlarla karşılaşıyorsanız, semptomların çoğunlukla 12-24 saat içerisinde ortadan kaybolduğunu bilmelisiniz.
Laktoz intoleransınız olsa bile peyniri hayatınızdan silip atmanız gerekmiyor. İhtiyacınız olan, daha iyi bir beslenme programı oluşturmak ve süt ürünlerinin sindirimine yardımcı olmaları için ilaç desteği almak.
Dr. Inra, laktoz enzimi içeren ürünler ve laktoz ilaçlarının bazı insanlarda işe yarayabileceğini belirtiyor.
İlaçları, süt ürünleri tüketmeden önce almanız gerekiyor. Sonrasında aldığınızda, işe yaramayabilirler.
Şunu da not etmek gerek: Bu tip ilaçlar, herkeste işe yaramayabilir.
Dr. Inra, daha taze ürünlerde laktoz içeriğinin daha yüksek olduğunu, cheddar ya da parmesan gibi ürünlerin ise laktoz intoleransı olanlar için daha güvenli olduğunu söylüyor.
Dahası, kefir ya da yoğurt gibi fermante besinlerde de laktoz miktarı doğal olarak daha az oluyor. Öte yandan, yağı azaltılmış ya da yağsız süt ürünlerinde laktoz miktarı daha yüksek oluyor.
Badem sütü, soya sütü ya da laktozsuz sütler de normal süte tercih edilebilir.
