Birçok restoran ve yemek şirketi yemeklerini seni daha fazla bağımlısı yapabilmek için özel olarak tasarlar. Biz bu sinsi taktiklere maruz kaldıkça da sağlıklı besinlerden uzaklaşmaya başlarız.
Arkadaşın nachos siparişi verdi ve sen içinden sadece birkaç tane alırım diye geçirdin… Ancak aradan biraz geçince bir de baktın kendini kaybetmişsin.
Tanıdık geliyor mu?
Baştan çıkarıcı bir tabak karşısında iradenin dayanamadığını görmek seni mutlu (veya tam tersi) hissettirebilir. FDA kurul üyesi Doktor David A. Kesler, tüm gizlilikleri açığa vurduğu The End of Overeating: Taking Control of the Insatiable American Appetite adlı kitabında, cips ve diğer bütün günahkâr yiyeceklerin, insanların aklında daha fazla istek uyandırabilmesi için bilim adamları tarafından özel olarak tasarlandığını söylüyor.
Peki, bu aldatmacayı toplum nasıl yiyor? İnsanlarda yemek endüstrisinin iç yüzünü bilen kişiler tarafından “tüketici hazzı” (yani, belirli miktarda tuz, şeker ve yağ ile tetiklenen tat duyusunun doruğu) olarak kabul edilen bir nokta vardır. Ünlü restoran zincirlerinde ve paketli yemekler üreten firmalarda çalışan mönü uzmanları (evet, böyle bir meslek mevcut), tüketici hazzı konusundaki bilgilerini kullanıp, hazırlanan ürünlere tuz, şeker ve yağ ekleyerek, iştahını manipüle eder. Dolayısıyla tabakta yaratılmış yoğun lezzet, beynindeki haz sistemine adeta tavan yaptırmış olur. Bu bir anlamda uyuşturucu gibidir. Seni verdiği hazza o kadar bağımlı kılar ki, aynı hali sürdürebilmek için her şeyi yapabilirsin. Ancak karşılığında sana genişlemiş basen ve göbek şeklinde geri döner.
Kesler kitabında en büyük restoran mönüsü suçlularının ayırımına varıyor. Bunlardan en bilinenleri patates kızartması ile bufallo wings. Onlar olmadan da doymak bilmez iştahının üstesinden gelmek istiyorsan, American Dietetic Association sözcüsü şef Kerry Neville’in yarattığı sağlıklı, çabuk hazırlanabilen ve tatmin edici tariflerine bakmalısın. Böylece hem yağ, şeker, tuz ve suçluluk konularında aşırıya kaçmamış olursun, hem de keyif alacağın atıştırmalıklar hazırlayabilirsin.
Peynir soslu patates kızartması
Patates kızarması yüksek yağ içeren bir yiyecektir. Peynir sosu ilave edince daha da yağlı ve tuzlu hale gelir. Patates temelde karbonhidrat olduğundan bedende şekere dönüşür.
Kerry’nin çözümü: Patatesleri ince ince dilimle, üzerinde biraz zeytinyağı gezdir. Sonra tuz yerine karabiber ve sarımsak tozu ile tatlandır. 230 dereceye kurduğun fırında kahverengileşip içleri iyice pişene kadar yaklaşık 30 dakika ısıt. Az yağlı peynir sosu elde etmek için 60 gr unu, 60 gr yağsız süt ile karıştır. Başka bir yerde 240 gr yağsız sütü orta ateşte ısıt. Un-süt karışımını buna ekle ve katılaşana kadar karıştır. Ocaktan aldıktan sonra bir tutam hardal, kırmızı biber, tuz ve 120 gr az yağlı çedar peyniri ekle. Peynir eriyene kadar karıştır ve sonra patateslerin üzerine dök.
Fırında soslu patates
Patatesin iç kısmını al ve kabuğu fırında iyice kızart. İçi sosis, peynir ve isteğe göre diğer başka tuzlu ve yağlı kombinasyonlarla doldur.
Kerry’nin çözümü: Patatesler kızarana kadar mikrodalgada ısıt. Sonra ikiye böl. İçini kepçeyle çıkar. Kenarlarının kıtırlaşması için kabukların içine ve dışına zeytinyağı sür. (Eğer istersen zeytinyağına baharat da ilave edebilirsin.) Bunları pişirme kağıdının üzerine dizip, 230 derecede fırınla. 20 dakika boyunca iyice kızarana kadar pişsinler. Sonra üzerine hafif kızarmış mantar, soğan veya başka sebzeler koy. Bir tutam az yağlı çedar ve yarım çay kaşığı yağsız krema da kullanabilirsin.
Bufallo Wings
Tavuğun en yağlı kısımları yağda iyice kızartılıp restoranlara gönderilir. Orada daha sonra tekrar kızartılır. Yani yağ miktarı iki katına çıkar. Üzerini kaplayan şekerli ve yağlı sosların içinde bir hayli tuz da bulunur.
Kerry’nin çözümü: Kanada göre çok daha az yağlı olan tavuk göğsünü bir saatliğine kaymak ve birkaç çay kaşığı acı sos karışımında salamuraya bırak. Daha sonra tam tahıllı unun içine batır. Tavada bol çiçek yağı kullanmak yerine, bir yemek kaşığı zeytinyağı ile hafifçe kızart. Yanında az yağlı mavi peynirle süslenmiş kereviz sapı ve havuç ile servis yapabilirsin. Eğer esas istediğin sadece sosun tadıysa, tavuk yerine sebze kullan.
Ispanak sos
Sakın sebze yediğine dair kendini kandırmaya çalışma. Buradaki esas malzeme yağ ve sodyum bakımından bir hayli yüksek olan süt ürünleridir.
Kerry’nin çözümü: Ispanağı al ve temizleyip elinle sık. Sonra da ince ince doğra. Aynı şekilde kıyılmış bir adet soğan, bir çay kaşığı kırmızıbiber tozu ve 480 gr yağsız yoğurt ile karıştır. Küçük parçalar halinde doğranmış havuç, Frenk soğanı ve diğer sevdiğin başka sebzeleri de ekle. Tuzlu cipslerle servis yapmak yerine, tam tahıllı yuvarlak bir ekmeğin içini çıkarıp küçük parçalara bölüp kullanabilirsin.
Chicken Fingers
Hamur, yağ ve tuzla o kadar doldurulmuştur ki, yemek endüstrisinden bir kişi ona “tanımlanamayan kızarmış obje” adını takmıştır.
Kerry’nin çözümü: Yağsız ve derisi alınmış tavuk göğsünü parmak boyutunda dilimle. 240 gr mısır gevreğini ezip, Parmesan peyniri, sarımsak tozu, tuz ve karabiberle karıştır. Tavuğu tahıllı unla kaplayıp çırpılmış yumurtaya bula. Sonra da karışımla kapla. Pişirme kağıdını spreyle ve tavukları üzerine yerleştirip 200 derecede 15 dakika fırınla.
Bahçe salatası
Zincir restoran salataları genelde kremalı çiftlik sosları, baharatlı peynirler ve kızarmış yağlı ekmekler ile bastırılır. Kısaca bolca yağın yanında az bir miktar salata gelir.
Kerry’nin çözümü: Tabağına salata, sebze ve hindi veya ton gibi yağsız proteinlerden koy. Eğer kızarmış ekmek gibi bir şey de istiyorsan tahıllı kahvaltılıklardan ilave edebilirsin. Az kalorili sos için zeytinyağı ve balzamik sirke kullanabilirsin.
Beyaz çikolatalı mocha frappuccino
Anlamı: Şeker, yağ ve tuz ile seyreltilmiş kahvenin üzerine çırpılmış krema (yani daha fazla yağ ve şeker) demektir.
Kerry’nin çözümü: Starbucks’a gittiğinde Vanilyalı Latte sipariş vererek, 160 kalori kâr edebilirsin. Evde de 240 gram buzlu kahve, 240 gram yağsız süt, 60 gram yağsız frozen yoğurt, yarım kaşık çikolata tozu ve bir avuç buzu karıştırıp kendi frappeni oluşturabilirsin.
Derleyen: Tuğçe Tekmen
