Hamilelik ve emzirme döneminde yeterli iyot almalısın.
Hamilelik ve emzirme döneminde artan iyot ihtiyacının karşılanmaması, önlenebilir zeka geriliğinin en önemli nedeni olarak gösteriliyor. Bu dönemlerde iyot eksikliğine karşı önlem almak çok önemli.
Hamilelik döneminde hormonlar ve metabolizma değişime uğruyor. Metabolizma için çok önemli olan tiroid de bu değişimden nasibini alıyor ve bu hormonun sağlıklı işleyişi için gerekli olan iyot ihtiyacı artıyor. Hamilelik ve emzirme döneminde iyotun çok önemli olduğunu belirten Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Engin Oral, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı.
İyot eksikliği nedir? Nasıl ortaya çıkar?
İyot, hem büyüme ve gelişme, hem de beyin ve vücut fonksiyonları için gerekli bir element. Metabolizmanın ana hormonu olan tiroidin yapısında bulunuyor. Anne karnındaki hayat dâhil olmak üzere her yaşta gerekli. Anne karnında başlayan nörolojik gelişim ve beyin fonksiyonları için çok önem taşıyor. İyot eksikliğinin nedenleri arasında yetersiz iyot alımı, iyot ihtiyacının dönemsel artması (hamilelik, emzirme gibi), iyot metabolizmasını etkileyen faktörler ve/veya enzim eksiklikleri yer alıyor. Bunlardan en önemlisi ise yetersiz iyot alımı. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2007 verilerine göre ülkemiz, orta iyot eksikliği bölgesinde.
Anne adayları ve emziren anneler için neden önemli?
Hamilelikte iyot ihtiyacı artıyor. Bunun en önemli nedenleri tiroid hormonu üretiminin, idrarla atılan iyot miktarının ve fetüsün iyot ihtiyacının artması. Doğum sonrasında ise iyot, emzirme ile süt bezlerinden bebeğe geçiyor. Bu yüzden emzirme süresince iyot gereksinimi artıyor. İyot depoları yeterli olan anne adayları bu durumu telafi edebilirken, yetersiz olanlarda total vücut iyodu, ilk üç aydan son üç aya kadar gittikçe azalıyor. Hamilelik dönemindeki iyot eksikliği bebeğin IQ’sunda ortalama yüzde 15 oranında geriliğe neden oluyor. Yapılan çalışmalar, hamileliğin erken dönemindeki iyot takviyesi ile bunun önlenebildiğini gösteriyor. 2012 yılında Amerikan Tiroid Derneği (ATA) tarafından, hafif-orta seviyedeki iyot eksikliğinin anne, fetüs ve çocuktaki etkisi “guatr, bilişsel fonksiyonlar ve dikkat eksikliği” olarak belirtilmiş. Ağır iyot eksikliği ise hem anne de hem de fetüste guatra neden olabilir, düşük veya ölü doğumla sonuçlanabilir, yenidoğan ölümlerine yol açabilir. İyot eksikliği olan kişiler hamile kalmadan hemen önce iyot takviyesine başlamalı. Hamilelik ve emzirme dönemi boyunca da devam edilmeli.
Günlük iyot ihtiyacımız ne kadar?
Türkiye Endokronoloji ve Metabolizma Derneği, yetişkinlerdeki günlük iyot ihtiyacını 100-150 mikrogram (mcg)/gün, hamilelik ve emzirme süresince ise 250-300 mcg/gün olarak belirtiyor. WHO, UNICEF ve ICCIDD’in 2007’deki kılavuzunda ise 0-5 yaş arasında 90 mcg/gün, 6-12 yaş arasında 120 mcg/gün, 12 yaş ve üzeri yetişkinlerde ise 150 mcg/gün olarak belirtilmiş.
Hangi besinlerde ne kadar iyot var?
Besinler ve su yoluyla iyot alabiliyoruz. Deniz ürünlerinde bulunuyor, ancak hamilelikte bu ürünler tüketilirken civa oranı da düşünülmeli. Diğer iyot kaynakları multivitaminler, süt ve süt ürünleri, yumurta, konserve meyveler ve dondurulmuş sebzeler.
