Kalp hızında meydana gelen düşüş, artış ya da düzensizlik ne anlama geliyor?
Parmaklarınla bileğine, boynuna ya da dirseğinin iç kısmına dokunduğunda hissettiğin istikrarlı vuruş, senin hayatta olduğunu belirtiyor. Eğer parmağını bu bölgelerde bir dakika tutup atışın ne kadar hızlı ya da sert olduğuna bakarsan, sağlığın hakkında da biraz fikir edinebilirsin.
Kalp hızını belirlemek aslında kolay bir mesele. Parmağını doğru yere koyar ve bir dakika boyunca atışları sayarsan, kalp hızını öğrenebilirsin. Fakat iş bununla sınırlı değil. Belirli aralıklarla kalp hızını kontrol etmeli ve doktorunu olası değişimlerden haberdar etmelisin. Çünkü tek bir seferi baz almaktansa, uzun soluklu bir gözlem daha verimli olacaktır.
California Üniversitesi’nden Dr. Pam R. Taub, çoğu insan için dinlenme halindeyken ideal kalp hızının dakikada 60-85 atış arasında olduğunu, bazı doktorların ise dakikada 100 atışa kadarının normal olduğunu düşündüklerini belirtiyor. Kalp hızının bu rakamlardan daha düşük olması bradikardi, aşırı yüksek olması ise taşikardi olarak tanımlanıyor. Her ikisi de bedeninin S.O.S yollayarak bir şeylerin yolunda gitmediğini belirttiği durumlar.
Peki sorun nerede olabilir? Kalp hızındaki bu farklılıkların nedenleri ne olabilir?
1- Streslisin
Stres kalbinin küt küt atmasına ve tansiyonunun yükselmesine neden olabilir. Bu durumda, bedenin “savaş ya da kaç” durumuna geçer. Tam da bu noktada tansiyon ile kalp hızının aynı şeyler olmadığını; yükselişlerinin ya da düşüşlerinin her daim el ele gitmediğini belirtmek lazım. Kronik stres hem seni hem de kalbini tetikte tutarak kalp krizi ya da inme riskini artırır.
2- Diyabetin var ya da diyabet yolundasın
Diyabetin mi yüksek kalp hızına, yoksa yüksek kalp hızının mı diyabete yol açtığı konusunda doktorlar ortak bir paydada buluşabilmiş değil. Fakat, güncel çalışmalar bizlere her ikisinin de birbiriyle ilişkili olduğunu söylüyor. Taub’a göre, diyabetin gözlemlendiği insanların daha az aktif oldukları ve koroner hastalıklar ile yüksek tansiyon hastalığına daha yatkın oldukları, buna bağlı olarak da kalbin daha fazla zorlandığı ortada.
Kalbin mutlu olmadığı zaman, birçok sorun yaratabilir. Birçok çalışmada, kalp hızının yüksek olması ile (özellikle de diyabet hastalarında) çeşitli sağlık sorunlarının ilişkili olduğunun altı çiziliyor.
3- Kalp elektrik sisteminde sorun var
Kalbinin kendisine has elektrik sistemi bulunur. Bu sinyaller sistemi, kalbin doğru atmasını sağlar. Düşük kalp hızı ise, sistemde bir anormallik olduğunu haber verir. Elektriksel sorun bulunan insanlar genellikle baş dönmesi ya da sersemlik hisseder. Doktor kontrolünde sorun çözülür.
4- Yeterince egzersiz yapmıyorsun
Kalbin kastan oluşur ve en iyi performansı sergileyebilmesi için egzersize ihtiyacı vardır. Aktif olmamak ya da obezite nedeniyle dinlenme döneminde kalp hızında artış meydana gelebilir. Bunun nedeni, kalbin vücudunu besleyebilmek adına daha fazla çalışmak zorunda kalmasıdır. Dahası, kilolu olman demek daha fazla kana ihtiyaç duyman demektir. Daha fazla kan pompalanması için de kalbinin daha hızlı çarpması gerekir.
Daha fazla egzersiz yaparak, dinlenme dönemindeki kalp hızını düşürebilirsin. İyi sporcuların dinlenme halindeki kalp hızları dakikada 60 vuruştan düşüktür.
6- İlaçlar sıkıntı yaratıyor
Bazı ilaçlar, kalp hızının normale dönmesini sağlayabilir. Beta blokerler ve kalsiyum kanal blokerleri, kalp hızını yavaşlatır ve kalbi rahatlatır. Etkileri illa tehlikeli olacak diye bir durum olmasa bile, doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Öte yandan, kafein tüketimi kalbinin hızlanmasına neden olabilir. Baş ağrısı ilaçlarının içerisinde, çikolatada, belirli yiyeceklerde ya da çayında bulunan kafein, kimi insanlarda duyarlılığa sebebiyet verebilir. Hatta tek bir fincan kahve ya da bir kutu enerji içeceği içildiğinde, kalp hızı aniden artabilir. Bu tür içeceklerin bırakılması, durumun normalleşmesi açısından yardımcı olacaktır.
7- Çok su içtin ya da susuz kaldın
Vücudunda elektrik yükü barındıran mineraller, elektrolitler olarak adlandırılır. Az ya da fazla su içtiğinde, sıvı sistemindeki elektrolitlerin oranı bozulabilir ve vücut kimyan sarsılabilir. Eğer potasyum, kalsiyum ya da magnezyum seviyen aşırı düşerse, kalp atışında düzensizlik meydana gelebilir.
8- Tiroidin fazla ya da az çalışıyor
Boyun kısmında bulunan kelebek şeklindeki organın olan tiroit bezi, vücut fonksiyonlarının düzenli çalışmasına yardım eden hormonları salgılar. Eğer yeterince çalışmazsa tiroit yetmezliği meydana gelir ve kalp hızın yavaşlayabilir. Diğer taraftan, fazla hormon üretiliyorsa, hipertroidi oluşur ve buna bağlı olarak da kalp hızı artar. Kan testi yolu ile tiroit fonskiyonları ölçülür.
