Milyonlarca insanın karaciğerindeki hasardan haberi yok. Onu sağlıklı tutabilmek için bilmeniz gerekenler burada.
Karaciğerin en büyük süksesi kendini yenileyebiliyor olmasıdır. Ama bu bilgi, hastaneye düştükten sonra geçerliliğini kaybediyor. Karaciğer yiyip içtiklerinizi besin öğelerine ayıran, kanı temizleyen inanılmaz bir organ. Ve içki onu alt üst eden şeylerden sadece en bilineni. Diğer tehlike ise yağ. Araştırmalar Türkiye’de dört kişiden birinin karaciğerinde fazladan yağ hücresi biriktiğini gösteriyor. Bu durum karaciğer yağlanması olarak geçiyor. Eski araştırmalar karaciğer yağlanmasının aşırı alkolden kaynaklandığını söylüyordu ama Stanford Üniversitesi’nden Prof. Dr. W. Ray Kim, “Bunun artık tek sebep olmadığını biliyoruz” diyor. Çünkü bu hastalık aşırı içki tüketmeyen kişilerde de görülmeye başladı. Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması (ABOKY) olarak geçen bu durum, kronik karaciğer hastalıkları arasında giderek yaygınlaşıyor. Karaciğerde yağ hücrelerinin olması normal ancak bu oran yüzde 10’a dayandığında enflamasyon oluşmaya başlıyor. Bu kötüleşme sinsice ilerliyor, çünkü organın bir parçası sağlıklı olduğu sürece görevini yerine getiriyor. Bu nedenle ABOKY hastası birçok kişi yıllarca hiçbir semptom göstermeyebiliyor. Ve çoğu teşhis, farklı bir gerekçeyle yapılan kan veya görüntüleme testleri ile şans eseri konuyor. ABOKY vakaların yüzde 20’sinde durum ciddileşerek alkole bağlı steatohepatite (ABSH) dönüşebiliyor. Bu dönüşüm de yine sinsice oluyor. Çoğu ABSH hastası kendini iyi hisseder. Ancak karaciğerde ciddi bir hasar oluştuğunda kilo kaybı ve yorgunluk gibi birkaç belirti yaşar ve bu yıllar alır. Hastalık daha sonra siroza evrilebilir ki, bu da karaciğerdeki yaraların hayati bir hasar oluşturması anlamına gelir. Dr. Kim, “Yaralar sağlıklı karaciğer dokularının yerini almaya başladığında organın iflası da başlıyor demektir. Bir ABSH hastası bir kere siroz olduktan sonra geri dönüşü yoktur” diyor. Yani organ naklini konuşmaya başlarsınız. Dahası, ABSH karaciğer kanserinin (hastaların büyük bölümü hayatını kaybediyor) en büyük nedeni. Sirozun aksine ABOKY ve ABSH hastalıkları tersine döndürülebiliyor. Karaciğerinize şefkat gösterme vakti.
1- Metabolik Sendromun Farkında Olun
Yağlı bir karaciğer klasik bir 21’inci yüzyıl hastalığı oldu bile. Nedeniyse çok basit: kötü beslenme ve hareketsizlik. Yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri, sağlıklı kolesterol seviyesi ve bel bölgesinde aşırı yağ birikimi ile çıkan tablo, metabolik sendrom olarak isimlendiriliyor ve Ohio State Üniversitesi’nden Dr. Sean Kelly, bunun erkeklerin karaciğerini tehdit ettiğini söylüyor. Aslına bakarsanız, bunlardan sadece biri bile zayıf bir sağlığın sinyali; iki veya daha fazlası ise ABOKY geliştirme riskini yükseltiyor. Tabii kalp hastalıkları ve diyabet gibi başka birçok rahatsızlığa da yol açıyor. Metabolik sendrom vücudunuzun işleyişini tehlikeye atarken, karaciğerinizde yağ birikmeye başlar. Doktorunuz kan şekerinizi ve kolesterol düzeyinizi basit bir kan testiyle öğrenebilir.
2- Enzimlerinizi Takip Edin
Kan testi yaptıracağınız zaman kapsamlı metabolik testler de yapılmasını isteyin. Bu sayede karaciğer enzimlerinizin yüksek mi yoksa normal seviyede mi olduğunu öğrenebilirsiniz. İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre, erkeklerin yağları metabolize etme sistemleri, karaciğerlerini kadınlara kıyasla yağlanmaya daha yatkın hale getiriyor.
