Doç. Dr. Levent Güngör, Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Uzmanı tüm bilinmeyenleri açıklıyor.
“Sarkopeni, kas kütlesindeki azalmayla birlikte kişinin fitness performansında düşüş, yürüme veya kolları kullanma gibi aktif yaşamda ihtiyaç duyulan tüm kas fonksiyonlarında azalmadır. İleri aşamalarda, yaşam kalitesinde azalma, fiziksel engel, hatta ölüme dahi yol açabiliyor. Beslenme bozuklukları, kötü beslenme, hareketsiz yaşam, yaşlanma ve bazı hastalıklar bu süreci hızlandırıyor. Aslında bir erkeğin kas kütlesi 50 yaşından sonra azalmaya başlıyor. Bir araştırmada, yaşlanan bir erkeğin kas kütlesinin her 10 senede yüzde 8, 70 yaşından sonraki her 10 yılda yüzde 15 ila 20 azaldığı bulundu. Kasların hacmini, gücünü ve kas üretim döngüsünü sürdürebilmesi için sürekli olarak hareketle uyarılması gerekir. Çok az hareketle yaşamını idame ettiren bir insan, haftada yaklaşık 1 kg kas kaybediyor. Bu çok zor telafi edilebilen bir kayıptır. Sarkopeni, her yaşlanan erkeğin karşılaşacağı doğal bir süreç değil, esasında bir hastalıktır. Önlenebilir ve düzeltilebilir.”
Nedenleri
“Sarkopeni, yani kas kütlesi kaybının en önemli iki nedeni, yetersiz beslenme ile hareketsiz yaşamdır. Yaşın ilerledikçe protein başta olmak üzere alman gereken besin öğeleri de değişir. Ve ihtiyacın olan besinleri almazsan da, beyin ve kan hücrelerin enerji elde etmek için kas proteinlerini parçalar. Yetersiz protein aldığındaysa yeni kas lifi sentez edemez ve kas kütlesinde kayıp yaşarsın. Öte yandan, kanser, karaciğer sirozu, kronik böbrek yetmezliği ve Alzheimer gibi hareket kısıtlılığı ve yutma bozukluğu da sarkopeniye eğilim yaratıyor.”
Belirtileri
“Düzenli beslenip egzersiz yapan bir kişi ileri yaşlarında bile sarkopeni geliştirmez. Ama gününü masa başı ve televizyon karşısında geçiren biri, hele ki tek yönlü besleniyorsa dezavantajlıdır. Sarkopenide kasa gelen sinirler doğrudan hasar görmeden kas küçülmeye başlar. Kas hücresi çapı ve sayısı azalır. Kas hücreleri parçalanır ve ölür. Vücutta genel bir kas incelmesi ve kas gücünde azalma görülür. Hareket etmede zorluk, yürüme mesafesinde azalma, merdiven çıkarken zorlanma, kolları kaldıramama ve bir cismi kavrayıp sıkmakta güçlük yaşanır.”
Kimler Yaşıyor
“Sarkopeni yetişkinlerde görülüyor ama yaşlılar ve kronik hastalığı olanlarda risk daha yüksektir. Yaşam ve beslenme alışkanlıklarına göre 40’lı yaşlarda kendini göstermeye başlar. Eğer böbrek hastalığı, kanser veya karaciğer yetmezliği gibi rahatsızlıklar varsa daha da erken yaşanabiliyor. Burada önemli olan vücut ağırlığı değildir. Kişinin kilosu normal veya normalin üstü olabilir. Ancak kiloyu oluşturan kas değil yağ ise, sarkopeniden bahsedilebilir. Hele saydığımız belirtiler varsa, fazla kilolu bir kişi bile sarkopeni yaşayabilir.”
Tedavi Yöntemleri
“Sarkopeninin hücresel ve kimyasal düzeyde ortaya çıkışı farklı nedenlere bağlıdır ve farklı yöntemler uygulanmalıdır. İlk aşama, sarkopeniyi yavaşlatmak adına hastanın varsa beslenme bozukluğunu tedavi etmektir. Bununla beraber düzenli egzersizlere başlatmak da gerekiyor. Direnç egzersizleri ve ağırlık antrenmanları çok önemlidir. Bu iki adımla bile çok iyi sonuçlar alınabilir. Ayrıca yüksek protein ve D vitamini içerikli hazır beslenme ürünleri de yardımcı olur. Bu arada farklı ilaç veya hormon tedavisi için araştırmalar sürüyor.”
DENGELİ BESLENDİĞİNDEN EMİN OLUN
Sarkopeninin başlıca nedeni olan yetersiz beslenmeye dair bir çalışmada önemli bulgulara rastlandı. ABD’de yapılan araştırmaya; kalp yetersizliği, KOAH, yeni gelişen kalp krizi ve beslenme yetersizliği tanılarından herhangi birine sahip, 65 yaş ve üzeri 652 hasta katıldı. Çalışma, beslenme yetersizliği tedavisi sırasında, bu tedaviyi gören ileri yaştaki hastaların, onlar için geliştirilmiş özel bir besin takviyesi kullanmalarının, taburcu olduktan sonra hastaneye tekrar başvuru sayıları ve ölüm hızları üzerine etkisini araştırıyordu. Hastaların bir kısmına normal beslenme protokolleri uygulanırken, diğer kısmına ayriyeten bu destek üründen de iki kutu verildi. Araştırma sonunda, besin takviyesinin, kalp ve akciğer hastalarında ölüm oranını yüzde 50 azalttığı görüldü. Beslenme yetersizliği için geliştirilen bu takviye, yüksek miktarda kalori, protein, kalsiyum, HMB ve D vitamini içerdiğinden, bu ürünü kullanan grupta beslenme, kilo, kas gücü ve serum laboratuvar değerlerinde de önemli ölçüde iyileşme gözlemlendi.
