Korktuğun şey her ne olursa olsun (örümcek korkusu, makinelerden çıkan ani sesler veya toplum önünde konuşmak), beynin hep aynı ilkel güdüleri izler. Şimdi korkunun bilimsel tarafını öğren.
Saniyenin onda birinden daha kısa bir sürede
Bir yılanı gördüğünde (ya da dar bir sokakta yürürken arkanda ayak sesleri duyduğunda) insan duygularının hard diski gibi görev yapan amigdalaya sinyaller gider. O da adrenalin bezlerini yoğun olarak harekete geçirir ve bir anda vücuduna adrenalin salgılanmaya başlar. Bu sana güç ve hız kazandırır.
Amigdala, zaten çalışmakta olan adrenalin bezlerinin, stres hormonu olan kortizol üretmesini sağlar. Yüksek miktarda kortizol, bedende insülini engeller ve (kaç ya da savaş durumları için ekstra enerji kazanman adına)kan şekerinin yükselmesine neden olur.
Üç saniye içinde
Adrenalin sayesinde daha fazla oksijen almak için nefes alışverişin hızlanır, kalbin de oksijeni kaslarına ulaştırabilmek için daha hızlı atmaya başlar. Ayrıca bedeninin sindirim için kullandığı enerji hayatta kalma güdüsüne dönüşür ve dolayısıyla iştahın azalır. Bedeninin aşırı ısınmaması için terlemeye başlarsın ve göz bebeklerin, düşmanı daha iyi seçebilmek için büyür.
Kortizol kan dolaşımına katılmış ve amigdalaya tehlikenin varlığı konusunda geri bildirim göndermiştir. Ayrıca ilk baştaki korku hissini hafızada sürekli tekrarlar. Bu nedenle sen de ilerideki birkaç gün boyunca kendini diken üstünde hissedersin.
Beş saniye içinde
Beyninin tamamı artık korkuya odaklanmıştır. Sinir hücreleri, morfin benzeri bir doğal ağrı kesici olan endorfinin salınmasını başlatır. Bu, fiziksel stres ile başa çıkmada sana destek olur ya da yaralanma riskine karşı seni hızlandırır. Beynin ayrıca dopamin de salgılamaya başlamıştır. Bu sinir taşıyıcısının başlıca özelliği kendini iyi hissetmeni sağlamaktır. Bu yüzden korku filmi seyretmek, bazı kişiler için korku ve heyecan dolu bir keyif anlamına gelebilir.
Beş dakika içinde
Eğer korktuğun şey geçtiyse bedenin yatışmaya başlar. (Uzun ve derin nefes alarak sen de ona yardımcı olabilirsin.) Beyninin düşünme merkezi, yani ön korteks, tüm bu gereksiz heyecan yüzünden bir süre bastırılmıştır. Ancak şimdi amigdalanın sakinleşmesi için sinirsel sinyaller göndermeye başlayabilir ve beyninde yine bir mantık sistemi kurulur.
Derleyen: Tuğçe Tekmen
