Koşucu bir doktor olarak sakatlanmaktan korunma tüyolarınız neler? Ray Charles’ın dediği gibi, “I don’t need no doctor (Doktora ihtiyacım yok)” demenin yolu nedir?
Bunun cevabı basit; sakatlanmaktan korunmanın yolu sakatlanmamaktır. Kişiye özel koşu antrenmanlarına, ağırlık ve merkez stabilite çalışmalarını muhakkak eklemeliyiz. Koşu kilometrelerini artırırken haftada yüzde 10’un üzerine çıkmamaya dikkat etmeliyiz. Ek olarak, iç sesimizi dinlemeliyiz; basit kas ağrısı bir tendinitin habercisi olabilir veya tibia üzerine yük vermekle artan ağrı, stres kırığına işaret edebilir. Kalça, diz ve ayakta egzersizle artan ağrı soğuk uygulama, iyi beslenme ve dinlenmeye yanıt vermiyorsa, bir spor hekimine görünmekten de kaçınılmamalıyız.
Koşudan kaynaklanan bacak ağrıları ne zaman dikkate alınmalı? Hangi noktada hemen dinlenmeye başlanmalı veya mesafeler azaltılıp, koşu hızı düşürülerek devam edilmeli? Bu ikisinin arasındaki ince çizgi nasıl belirlenmeli?
Koşuya bağlı kas ağrısı tüm koşanların tecrübe ettiği bir durumdur. Dinlenme, soğuk uygulama, kompresyon ve ayağı yükseğe koymaya hemen yanıt verir, masajdan hoşlanır. Stres kırığı, tendinitler, bursitler, eklem sıvısı artışı ve DOMS dediğimiz geç ortaya çıkan kas ağrısı, aynı hızda bu uygulamalara yanıt vermez. Yeterli istirahate ve saydığım uygulamalara yanıt vermeyen her ağrılı durum dikkatle değerlendirilmelidir.
En uzun koşunuz nasıl geçmişti, zorlandığınız anlar oldu mu?
Geçen yılki UTMB en uzun koşumdu. Courmayeur’a olan o meşhur inişte iki güçlü koşucunun önünde tempolu giderken, anterior tibial tendonum etrafında ciddi ödemim oldu. Check point’te sıkı bandaj yaparak Champex Lac’a 10 km kalana kadar bu ağrıyla koştum. Bu noktada bastıran yağmur ve gece soğuğu gardımı düşürdü, Champex’e ulaştığımda “Buraya kadar!” dedim, bırakma noktasındaydım. Sonra iç sesim “Biraz uyu, sonra konuşalım!” dedi. Sıcak çadırdaki 45 dakikalık uyku, bana sekiz saat uyumuşum gibi geldi ve o ana kadarki en tempolu yokuş çıkışımı sonraki üç saatte yaptım. Yarış bittiğinde 44 saat 28 dakika geçmişti.
Doç. Dr. Sezgin, en uzun koşusunu yaptığı geçen yılki UTMB yarışında, tendon ödemi problemine rağmen yarışı bırakmadı ve finişi gördü.
Hangi önemli yarışları koştunuz? Hedef yarışınız nedir?
Çekmeköy Ultra, iki kez Kapadokya 110K, Frig Vadisi Ultra, İznik Dağ Maratonu, iki kez İznik Ultra 130K (104’de DNF oldum), Chamonix’de CCC, Kıbrıs’ta Two Castles and an Abbey Trail Ultra, UTMB, Kaz Dağları Ultra ve Efes Ultra’yı koştum. Yıl sonuna kadar Zugspitze-Almanya, Tahtalı Ultra ve yeniden UTMB var. Spartathlon 246K ile oldukça nefes kesici ve meydan okuyan bir ultra maraton. Bir gün mutlaka denemek isterim.
160 km’lik yarışın 100’üncü kilometresindesiniz. Vücudunuz ilerlerken, kafanız “Dur artık” diyor. Bunu nasıl yeniyorsunuz?
Koşu boyunca antrenmanlardan alıştığım jeller ve kontrol noktalarındaki yiyeceklerle yakıt düzeyini hep belirli seviyede tutarım. Kaynağını bilmediğim suyu tüketmem. Unutulmamalı ki, 100K ve üzeri koşularda yarış bırakma sebeplerinin başında mide ve bağırsak sorunları gelir. 100K ve üzeri ultra maratonlarda kırılma anı, irademizin sınandığı andır; karakterimiz, özgüvenimiz ve yeteneklerimiz sınanır. Yarışı bırakmak da bir erdemdir, oluşan fiziki hasarı en azda tutmanın yolu da budur. Fiziki güç enerji alımı ile yerine konabilir. Yarış sırasında vücutta oluşan hasarın derecesinin kısa sürede geri döndürülebilir olması, hipotermiye girmemiş olmak, devam kararında belirleyici olmalıdır.
Katıldığım yarışlarda oluşan hasarın beni tehlikeye atacağına inanırsam bırakmayı tercih ederim. İki kez İznik 130K’da 104’üncü km’de DNF oldum (bitiremedim). İkisinde de sebep, ayak tabanında geniş blister oluşmasıydı. İki yarış da o yılki hedef yarışım değildi. Dolayısıyla devam edip, beni uzun süre antrenmansız bırakacak bir soruna sahip olmamak adına yarışı bıraktım. Öte yandan, hedef koşum olan 2016 UTMB’de tendon ödemim olmasına karşın, ağrılı bir şekilde devam ettim. Mental güçle devam kararı aldığımızda vücudumuz bu kararı uygular. Bu andan sonra tek yapmamız gereken hedefe kilitlenmektir.
