“Pes Ediyorum!”
NEDEN: Aşırı efor
NE ZAMAN: Sınırlarınızı zorladığınız herhangi bir an
ANTİDOT: Beyninizi eğitin.
Canınız çok yanıyor. Kritik son kilometrelerde kendinizi neden biraz daha zorlayamadığınızın en basit izahı budur. Ama çok doğru olduğu söylenemez. Size engel olan şey acı değil. Great Britain Üniversitesi araştırmacıları, acı hissini uyuşturmak için deneklerin beyinlerine, kafatası içi doğrudan akım uyarılması (tDCS) denen bir teknikle elektrik verdiğinde, deneklerin egzersiz sırasında hissettiklerinin ya da sabit bir bisiklet üzerindeki performanslarının değişmediğini gördüler.
Araştırmanın yazarlarından biri olan egzersiz fizyoloğu Dr. Samuele Marcora’ya göre, önemli olan harcanan efordur; yani artan durma isteğine karşı devam etme mücadelesi. Tüm yorgunluk çeşitleri (oksijen açığı, metabolit birikmesi, sıcaklığın
yükselmesi, susuzluk, kas hasarı, yakıt tükenmesi vb.), tempoyu ya da hızı korumanın ne kadar zor olduğuna dair genel algıya katkıda bulunur. Diğer bir ifadeyle, efor vücudunuzun her köşesinden yayılan yorgunluk sinyallerini bir araya getirir. Ve bir yarışmada karar anı, azami gayret sarf ettiğiniz andır.
Koşucular zamanlarının büyük bölümünü kaslarını, kalplerini ve akciğerlerini daha güçlü ve verimli hale getirmeye ayırırlar. Fakat Dr. Marcora’nın teorisi, kişisel efor algısını değiştirmenin, daha hızlı koşabilmenin yollarından biri olduğunu gösteriyor.
Araştırmalarda bilinçaltı mesajları (saniyenin küçük bir kısmında beliren gülen yüzler), elektrikle beyin uyarılması (elektrotlar acı hissedilmemesi için efor algısını değiştirecek şekilde yerleştirilir), motive edici telkin konuşması (iyi hissediyorum!) ve “beyin dayanıklılığı” çalışmasıyla (sabit bisiklet üzerinde egzersiz yaparken tamamlanan bilişsel işlevler), gayret ve dayanıklılık algısı başarıyla değiştirildi.
Ama asıl soru hâlâ cevabını bekliyor: Efor tam olarak nedir? Fizyolojik bir durum mudur? Kas kasılmasına dair dokunsal bir his midir? Yoksa Dr. Marcora’nın inandığı gibi, tempoyu korumanın ne kadar zor olduğuna dair genel bir algı mıdır? Koşarken vücutta olup bitenlere dair çok şey öğrendik, yaşadığımız hislere ve karşılaştığımız sınırlara dair pek çok açıklama getirdik. Bir sonraki büyük sıçrama ise beynin işleyişini çözdüğümüzde yaşanacak.
