O aslında arıların kovanlarını temiz tutmak ve zararlı mikroorganizmalara karşı korunmak için ürettikleri bir madde… Peki, biz insanlar onu benzer bir amaç için kullanabilir miyiz?
Propolis kelimesi bugünlerde ağızdan ağıza dolaşıyor ve giderek yükselen bir sesle sağlık sektöründe yankılanıyor. Belki sen de merak ediyor ancak emin olamıyorsun ya da kullanmaya cesaret edemiyorsun. Belki de denedin ve acımtırak tadı yüzünden onu mutfak dolabının arka raflarına terk ettin. Ancak onu görmezden gelerek kaçırdığın çok fazla şey olabilir.
Her Derde Deva mı?
Propolis, arıların bitki yaprakları, sapları ve tomurcuklarından topladığı, güçlü antioksidan ve antimikrobiyal etkilere sahip doğal bir ürün. Arıların değişik bitki ve ağaç kabuklarını çiğneyerek elde ettikleri macuna, bazı enzimlerini eklemeleriyle ortaya çıkıyor.
İddia edilen faydalarını Diyetisyen Emre Uzun’a sorduğumuzda ise ortaya gerçekten uzun bir liste çıkıyor: Bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Diş eti iltihabı, ağız içi ve gırtlak enfeksiyonlarını gideriyor; yaraların iyileşmesini dört kata kadar hızlandırıyor. Sedef hastalığına ve deri enfeksiyonlarına iyi geliyor, mantar ve zor öldürülen bakteri çeşitlerini engelliyor. Faranjit, kronik bronşit, nezle, burun iltihabı gibi solunum yolu enfeksiyonlarında etkili oluyor.
Abartılıyor Olabilir mi?
Son yıllarda özellikle kanser tedavisine olan desteğiyle anılan propolis üzerine yapılan yüzlerce araştırma var. Diyetisyen Emre Uzun, antiviral ve antibakteriyel olan propolisin antibiyotik olmamasına rağmen çok yüksek antibiyotik etkiler gösterdiğini ve bu etkileri sadece enfeksiyon ya da hastalıklı dokuya yönelttiğini söylüyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Murat Köse ise propolisin doğada bilinen en güçlü antioksidan olduğunu belirtiyor.
Gıda Yüksek Mühendisi Aslı Elif Tanuğur Samancı’nın koordine ettiği, İstanbul Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği bölümü tarafından yürütülen bir projede, propolisin nar suyundan 80 kat daha fazla antioksidan madde içerdiği ortaya konuldu.
Dr. Murat Köse ayrıca propolisin en güçlü yara iyileştiricilerden biri olduğunun altını çiziyor: “Uygun miktarlarda, doğru kullanıldığında gerçekten faydalı bir ürün.”
Kullanmalı mısın? Diyetisyen Emre Uzun, “Arı, bal ve polen gibi arı ürünlerine alerjisi bulunmayan herkes propolisi kullanabilir” diyor ve ekliyor; “Bununla birlikte hamileler ve emziren anneler ile bir yaş civarındaki çocuklar için tavsiye edilmiyor.”
Dr. Murat Köse de aynı şekilde bala karşı alerjisi olanlarda çapraz reaksiyona neden olacağı için önermiyor: “Arı, propolisi doğadaki birçok maddeden ürettiği için duyarlılığı olanlarda kontakt dermatite neden olabilir.”
Genel kullanım amaçları için propolis ekstratından günlük doz olarak iki gram kullanabilirsin. Hastalık ya da enfeksiyonla mücadele dönemindeyse bu dozu iki ya da üç katına çıkarabilirsin.
NASIL KULLANIRSIN?
Tadı tek başına acı olan propolisi nasıl kullanman gerektiğini bilemiyorsan, Diyetisyen Emre Uzun’un önerilerine kulak ver:
SU İLE KARIŞTIR: Ağız sağlığın için yarım litre suya bir tatlı kaşığı propolis ekstratı koyup çalkalayarak bu sıvıyla gargara yapabilirsin. Yine aynı sıvıdan sabah akşam birer yudum alabilirsin. BKahve ya da meyve suyu gibi içeceklerine de ekleyebilirsin.
TOZ HÂLİNDE KULLAN: Dilersen toz hâlindeki propolisi, direkt bala ya da yoğurda karıştırabilirsin.
SPREY FORMUNU DENE: Eczanelerde bulabileceğin sprey formundaki propolisi günde üç kez, direkt olarak boğazına püskürtme yöntemiyle kullanabilirsin.
ŞURUP YAP: 75 gram bal, beş gram propolis ekstraktı ve 20 gram ılık suyu karıştırarak şurup yapabilirsin.
BALLA KARIŞTIR: Yarım kilo bala 100 gram arı sütü, 100 gram havanda dövülmüş polen ve 25 gram propolis ekstraktı ekleyerek, her mevsim tüketebileceğin bir karışım hazırlayabilirsin. Ayrıca marketlerde ve doğal ürün satan dükkânlarda propolisin bal ve çeşitli baharatlarla karıştırıldığı hazır ürünler de bulabilirsin.
MERHEM OLARAK KULLAN: Yara, yanık, siğil, sivilce, iltihap gibi sorunlu bölgelere balla beraber doğrudan uygulayarak merhem gibi kullanabilirsin.
