Piyasada bulunabilen farklı süt çeşitlerinin sağlık açısından faydaları ve zararları da çeşitlilik gösteriyor.

1- Organik inek sütü

İnek sütünün bir servisinde 146 kalori, 5 gram doymuş yağ, 24 miligram kolesterol bulunuyor. Diyetisyen Deborah Kravitsky’ye göre protein, 9 temel vitamin, omega-3 yağ asitleri ve mineral açısından oldukça zengin olan inek sütü, bir insanın günlük kalsiyum ihtiyacının da 3’te 1’ini karşılıyor.

Kardiyolog John May’a göre kalp sağlığı açısından yağlı süt ürünleri konusunda dikkatli olunmalı. Çünkü, doymuş yağlar LDL kolesterol seviyesini yükselterek kalp krizi riskini tetikleyebiliyor. Kalp sağlığı açısından önerilen ise az yağlı ya da yağsız sütlerin tercih edilmesi.

Son olarak, sütte bulunan potasyumun yüksek kan basıncını (hipertansiyon) engellediğini de belirtelim.
2- İnek sütü

Pastorize olmayan inek sütünün hamile kadınlar ve çocuklar tarafından tüketilmemesi gerektiği belirtiliyor. Bunun nedeni ise, pastorizasyon işlemi sırasında Salmonella adı verilen zararlı bakterilerin öldürülmesi ve pastorize olmayan süt ürünlerinde bu zararlı etkinin giderilememesi olarak gösteriliyor.

3- Soya sütü

Bir servisinde 80 kalori, 4 gram yağ ve 7 gram protein bulunan soya sütü, laktozlu süt tüketemeyen insanlar için oldukça iyi bir alternatif. Soya sütü bitkisel bir süt olduğu için kolesterol barındırmıyor. Ayrıca, doymuş yağ oranı da yok denecek kadar az. Ayrıca, soya sütü tüketimi kalp hastalıkları riskini de azaltıyor.
4- Badem sütü

Bademin kalp dostu olduğunun altını çizen Dr. Day, kendi hastalarına badem sütünü öneriyor. Tatlandırılmamış badem sütü servis başına 30-49 kalori barındırıyor. Tıpkı soya sütünde olduğu gibi, kolesterol ve doymuş yağ barındırmıyor. Güçlendirilmiş badem sütleri, inek sütü ile aynı miktarlarda D vitamini içerirken, kalsiyum açısından da %50 oranında daha zengin. Dahası, badem sütünde omega-3 yağ asitleri de bulunuyor. University of Maryland Medical Center’a göre bu sayede kötü kolesterolü düşürüyor, ödem söküyor, beyin fonksiyonlarını da geliştiriyor.
5- Kendir sütü

Piyasada yeni boy göstermeye başlayan kendir sütü, soyaya alerjisi olanlar ile laktoza duyarlı bireyler için öneriliyor. Bir bardağında 80 kalori, 0.5 gm doymuş yağ bulunan ve kolesterolsüz bir süt olan kendir sütü, aynı zamanda omega-3 açısından da zengin olması sayesinde kalp dostu olarak karşımıza çıkıyor. Aynı zamanda içerisinde kalsiyum ve magnezyum barındırması da oldukça faydalı.
6- Hindistan cevizi sütü

Yaklaşık 250 ml hindistan cevizi sütünde sadece 45 kalori bulunuyor. Bir servisinde 4 gram doymuş yağ bulunmasına karşın birçok sağlık faydası bulunuyor. Dr. Day’e göre dünyadaki birçok topluluk bol hindistan cevizi tüketiyor ve kalp hastalıklarına yakalanmıyor. Ancak hindistan cevizinin kalp dostu olduğunu kanıtlayacak herhangi bir çalışma da yapılmamış.

University of California’dan kardiyoloji bölümü diyetisyenlerinden Lavinia Butuza, hindistan cevizi konusunda doymuş yağ barındırdığı için yine de dikkatli olunması gerektiğini belirtiyor.

7- Keçi sütü

İnek sütüne benzer özelliklerde bir alternatif aranıyorsa keçi sütüne yönelinebilir. Ancak keçi sütü özellikle kalori açısından yüksek değerlere sahip. Ayrıca servis başına 6.5 gram doymuş yağ ve 27 mg kolesterol barındırıyor.

Mayo Clinic’e göre, beslenme planında doymuş yağların kısıtlanması kan kolesterolünü düşürür ve koroner arter riskini azaltır. Butuza, yağsız keçi sütünü bulabilmenin zor olduğunu belirtiyor. Ayrıca keçi sütünde bulunan B vitamini ve folik asit miktarı da düşük.
8- Pirinç sütü

Yağsız süt ile eşdeğer kalori miktarına sahip olan pirinç sütünde kolesterol ya da doymuş yağ bulunmuyor. Doğal olarak karbonhidrat açısından da zengin olan pirinç sütü, kalp sağlığı açısından pek de önerilmiyor. PLOS ONE’da 2014 yılında yayımlanan bir çalışmaya göre karbonhidrat ağırlıklı beslenme diyabet ve kalp krizi riskini tetikliyor. Beslenme planında pirinç sütünü kullanan insanların yeterli miktarda protein aldıklarından emin olmaları gerekiyor. Protein eksikliğinde muhtemelen karbonhidrat daha fazla tüketildiğinden, fazla karbonhidratın kolesterole çevrildiğinin de bilinmesi gerekiyor.
9- Deve sütü

Yaklaşık 250ml deve sütünde 107 kalori, 3 gram doymuş yağ ve 17 gram kolesterol bulunuyor. Ayrıca deve sütü mineral ve vitamin açısından da zengin. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety’de yayımlanan bir araştırmada, deve sütünün inek sütünden 10 kat daha fazla demir ve 3 kat daha fazla C vitamini içerdiği belirtiliyor. Ayrıca küçük çaplı birçok araştırmada, deve sütünün diyabet hastalığına iyi gelebileceği, çünkü içerisinde insülin barındırdığı belirtiliyor.

Krivitsky’ye göre pastorize deve sütü tüketilmesi gerekiyor.