Çağın hastalığı depresyon en çok sonbaharda görülüyor. Sonbahar depresyonu var mı? Yoksa sonbaharı bahane mi ediyoruz?
Sonbahar gelince neden depresif oluyoruz?
İlkbahar doğanın canlanmasını, kendimizi daha neşeli ve coşkulu hissetmemizi sağlar. Sonbahar ise güneşli güzel günlerin geride kaldığı ve kapalı, soğuk kış günlerinin gelmekte olduğunu hatırlatır. Havaların kötüleşmesi, günlerin kısalması, açık alanlardan tekrar güneşsiz kapalı alanlara girilecek olması bize keyifsizlik ve mutsuzluk verebilir.
Bu nedenle sonbahar biraz da hüzün mevsimi olarak anılır. Sonbaharda azalan güneş ışınları mutluluk hormonu seratonin salgılamasının azalmasına, beyin kimyasının değişmesine ve depresyona sebep oluyor. Aynı mevsimsel depresyon kışın da görülür. Ancak yaz mevsiminin hemen sonrasında olduğu için sonbahar depresyonuna kış depresyonundan daha sık rastlanır.
Kendini test et
En az iki hafta boyunca aşağıdaki yakınmalardan beşini yaşıyorsan depresyonda olabilirsin.
> Kendini üzgün ve boş hissetme,
> İlginin azalması ve zevk alamama,
> Nedensiz kilo alma veya kaybetme,
> Uykusuzluk veya aşırı uyuma,
> Yersiz aşırı hareketlilik veya uyuşukluk,
> Sürekli, nedensiz yorgunluk, enerji kaybı,
> Değersizlik ve suçluluk duygusu,
> Düşünme, konsantre olma yetisinin azalması,
> Ölüm ve intihar düşünceleri.
Sonbahar depresyonu en çok kimlerde görünüyor?
Depresif duygu durumu, kaygı ve endişe genellikle kadınlarda daha sık görülür. Bu nedenle sonbahar depresyonunun da kadınlarda daha sık görüldüğünü söyleyebiliriz. Diğer taraftan daha önce depresyon tanısı almış kişilerde de bu dönemlerde depresyonun tekrarlama ihtimali artar. Özellikle karamsar, endişeli, özgüveni düşük kişiler bu dönemlerde daha fazla risk taşırlar.
Önlem almak mümkün mü?
Bazı mevsimlerde kişinin performansı belirgin olarak düşüyor ve depresyon belirtileri ortaya çıkıyorsa, mutlaka bir psikiyatri uzmanına başvurmalı ve normal yaşamlarını düzenli tutmaya çalışmalıdırlar.
Ne yapmalı?
> Gün ışığından mümkün olduğunca faydalan. Giderek kısalmaya başlayan günlerde mümkün olduğunca gün ışığına çık. Bulutlu günlerde bile sabah veya öğlen arasında 20-30 dakika dışarıda geçirmek çok faydalı olur.
> Spor yap. Günde 30 dakikalık aktif, tempolu bir yürüyüş yeterli olabilir.
> Sağlıklı beslen. İştahın artsa da, karbonhidrat ve basit şekerlere fazla yüklenmemeye çalış. Bol bol su iç.
> Çok uyuma. Zorla da olsa kendini sabah yataktan erken kalkmaya teşvik et.
> Yeni hedefler belirle, yeni planlar her zaman bir itiş gücü sağlar.
> İşyerindeki isteksizliğini azaltmak için sık ve kısa keyifli molalar verilmesi, kişinin sosyal yaşamını keyif alabileceği aktivitelere göre yeniden planlaması, depresif belirtilerin azalmasına yardımcı olur.
Depresyonun tedavisi nasıldır?
Son derece açık belirtileri nedeniyle depresyon çok kolay teşhis edilir. Depresyonun tedavisinde ilaç ve psikoterapi yöntemleri kullanılabilir.
Ayrıca TMS (Transkranial Manyetik Stimulasyon), depresyon tedavisinde önemli bir tedavi unsuru olarak yerini almıştır. Manyetik Stimülasyon tedavisi ile beyine şok manyetik uyarılar göndererek, beynin hastalanmadan önceki sağlam durumuna dönmesini amaçlıyoruz. TMS İlaçlara cevap vermeyen ya da tam düzelmeyen hastalar için de çare olmuştur. Literatürde ilaçlara dirençli birçok hastanın manyetik stimülasyonla düzeldiğine dair sayısız örnek var.
TM, özellikle hamile ya da emzirme döneminde olan veya karaciğer, böbrek yetmezliği yaşayan, ilaç kullanması sakıncalı olan hastalarda de tercih ettiğimiz bir yöntem. Hastalığın şiddetine, kişinin yaşına, cinsiyetine, kilosuna göre var olan ilaçlar, ve diğer tedavi seçenekleriyle doğru bir kombinasyon oluşturarak çok başarılı sonuçlar elde ediyoruz.
Kaynak: Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz
