Statin (kolesterol ilaçları) kullanma konusunda iki farklı görüşü sunuyoruz. Statin kullanımı nedir, statin kimler kullanır? Tüm bunların cevabı:
Evet.
(Risk yüksekse)
Dr. Steven Nissen, Cleveland Clinic, Kardiyoloji Başkanı
Statinleri (kolesterol ilaçları), koroner kalp hastalığı olan veya kalp krizi, felç, bypass ameliyatı veya koroner stent yerleştirme işlemi geçiren kişilere her zaman öneriyorum. Hem de kolesterol seviyeleri ne olursa olsun. Gerçekten de bu hastalar, hastalığın tekrarlanması riskini düşüren atorvastatin veya rosuvastatin’in yüksek dozlarından özel olarak fayda görüyor.
Tartışma, kalp problemi olmayan ancak yüksek kalp hastalığı riski taşıyan kişiler üzerinden dönüyor. Genellikle doktorlar, bir bireyin statin kullanması gerekip gerekmediğine karar vermek için yaş, ırk, toplam kolesterol, HDL ve sistolik kan basıncı gibi risk faktörlerini içeren bir algoritma kullanıyor. (Kendi rakamlarınızı tools.acc.org/ASCVD-Risk-Estimator adresine girebilirsiniz.) Maalesef, bu algoritma kusurlu. Oldukça önemli olan aile geçmişini hesaba katmıyor. Benim gibi kardiyologları en çok endişelendiren, yüksek genetik kalp hastalığı riski olan kişilerdir. Statinler, onların durumunda da yardımcı olabilir. Bu nedenle her zaman diğer faktörlerin yanında aile geçmişi faktörünü de göz önüne alıyorum. (Bir Lancet çalışması, statinlerin aslında yüksek genetik kalp hastalığı riski olan kişilere en fazla yararı sağladığını gösterdi.) Bazen, enflamasyon belirtisi olarak yüksek duyarlılıklı C-reaktif protein kontrolü yaparım.
Bazı erkekler, ilaç alımı konusunda dik başlı davranıyor ve kolesterol seviyelerini kırmızı pirinç veya sarımsak gibi işe yaramaz besin takviyeleriyle düşürmeye çalışıyor. Böyle bir uygulama etkili olmaz ve tehlikelidir. İnsanlar statinlerden korkmamalı. Statinler, şimdiye dek geliştirilen ilaçlar arasında en güvenli olanlardan biri. Kullanan kişilerin çok büyük bir çoğunluğu hiçbir yan etki görmüyor. Statin kullanımı için bir aday sayılıyorsanız ve ömür boyu almanız gerekecek bir ilaca başlamak konusunda endişeliyseniz, şöyle düşünün: Hayatınızın baharında olup kalp krizi geçirmekten daha kötü bir şey yok.
Hayır.
(Yaşam tarzınızla ilgili değişiklikleri henüz denemediyseniz)
Dr. Stephen Sinatra, HeartMD Institute’un Kardiyoloğu ve Kurucusu
1990’lı yıllarda, statinlerin mucizevi ilaçlar olduğunu düşünürdüm ancak o günlerden bu yana fikrim değişti. Belirli kişilerin bu ilaca ihtiyaç duyduğu tartışılmaz. Bir kişi kalp hastalığı veya risk faktörleri taşıyorsa ve güçlü bir aile geçmişi varsa ilaç yazmayı şiddetle destekliyorum. Bu tarz durumlarda ilacın antienflamatuar etkileri önem taşıyor.
Bununla birlikte, statinlerin gereğinden fazla reçetelendirildiğine inanıyorum. (CDC, 40 yaş ve üzeri dört yetişkinden birinin ilacı kullandığını bildiriyor.) Kalp hastalığı riski 50 ila 75 yaşları arasında oldukça yükseliyor. Bu yaş grubundaki erkekler, yüksek kolesterol, yüksek tansiyon, yüksek kilo ve diyabet veya prediyabetten mustaripse, statinden yarar sağlayabilir. Ancak bu ilaçları, önce yaşam tarzlarında kalp dostu değişiklikler önermeden nadiren yazıyorum.
Bunun nedeni, araştırmaların prostat kanseri, diyabet ve katarakt riskinin ilaçlarla arttığını göstermesidir. Ayrıca bazı kişilerin statin toleransı yoktur. Sindirim sistemiyle ilgili sorunlara, uzun süreli kullanımda sinir sistemi problemlerine ve kas ağrısına yol açabilir. Kullanıcıların yüzde 5 ila yüzde 29’unun kas ağrısı çektiği tahmin ediliyor. Ancak bana kalırsa, bu yan etkinin yaygınlığı çok daha yüksek.
Maalesef, statinler kestirme yol olarak görülüyor. Sağlıklı beslenmek ve spor yapmak yerine günde bir tane ilaç almak çok daha kolay geliyor. Ayrıca böylesi, zamanı kısıtlı doktorlar için de yaşam tarzlarıyla ilgili değişikliklerin uygulanmasında hastalarına danışmanlık yapmaya kıyasla daha kolay.
Tabii ki yüksek kolesterol değerlerinin bir anlamı olabilir, ancak neden yüksek olduklarını öğrenmeyi tercih ederim. Kilo alma? Hareketsizlik? Bir kişi 5 veya 8 kilo verebiliyorsa genellikle bu kolesterolünü ve kalp hastalığı riskini düşürecektir. Kilo veremediği takdirde statin yazmayı düşünürüm, özellikle de koroner arter hastalığı veya diğer yüksek riskler söz konusuysa. Yüksek risk altındaki bu insanların statin kullandığını bilerek daha rahat uyurum. Ancak genel olarak, zorunda kalmadıkça statin yazmam.
KARAR
Doktorunuzun yardımıyla, riskinizin boyutuna karar verin. Kolesterol seviyeniz tehlikeli sınırda geziyorsa alışkanlıklarınız hakkında dürüst olun. Kalbinizi korumak için elinizden gelen her şeyi yapıyor musunuz? Hayat tarzınızdaki olumlu değişikliklerin de kanser, bunama ve diğer hastalıkların riskini azaltabileceğini unutmayın. Yüksek kolesterole, fakat açık damarlara sahip olabilirsiniz veya tam tersi de söz konusu olabilir. Koroner ultrason veya koroner kalsiyum skorlama yaptırarak atardamarlarınızdaki plak oluşumunu doğru bir şekilde ölçtürmeyi düşünebilirsiniz. Doktorunuzun ofisinden statin yazdığı bir reçeteyle ayrılırsanız yan etkilerini anlayın ve takip edin. Birçok farklı statin vardır: Birine karşı toleransınız yoksa işinizi görecek başka bir tane bulma şansınız yüksek.
