Ülkemizin atletizm ile tanışması, bugünkü Galatasaray Lisesi’nin 1868 yılında Mekteb-i Sultani adıyla tamamen batılı bir eğitim sistemine geçmesiyle başlar. Fransa’dan İstanbul’a gelen öğretim kadrosunda yer alan beden eğitimi öğretmeni Curel, derslerinde ilk kez atletizm branşlarını öğretir ve uygulatır. Eski bir atlet ve jimnastikçi olan Curel’in 1870 yılında Kağıthane’de düzenlediği koşu, atma ve atlama dallarından oluşan “idman bayramı”, Türkiye’de atletizm yarışmalarının başlangıcı olarak anılmaktadır.
1896 yılında İstanbul’da Kurtuluş (Tatavla) Kulübü’nde gerçek anlamda atletizm başlamış ve bu kulüpten Constantin Devecis ile Çelebioğlu, 1906 yılında Atina’daki Ara Olimpiyat Oyunları’na katılmıştır. İlk Türk atleti ise Çanakkale Savaşları’nda şehit düşen ve aynı zamanda futbolcu olan Galatasaraylı Celal İbrahim’dir. Onu Şair Kazım ve Bedri Yıldırım takip etmiştir. 1912 yılında Stockholm’de düzenlenen Olimpiyat Oyunları’na ise Robert Koleji atletlerinden Vahran Papazyan ve Mıgıryan katılmıştır.
Birinci Dünya Savaşı sırasında diğer spor dalları gibi atletizmde de duraklama görüldü. Bu sönük yılların atletizmdeki başarılı isimleri olarak Silifkeli Şükrü Dölek, Halil Bey, Selahattin Bey, Nurettin Otmar Savcı, Asım Bey ve Mesut Özok ön plana çıktılar. 1922 yılında kurulan İdman Cemiyetleri İttifakı’na dahil olan Atletim Federasyonu, faaliyete geçti ve ülkemizdeki ilk ciddi atletizm yarışmaları başladı. Bunu Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş, Kurtuluş ve Beyoğlu Sporun yarışmalara getirdiği rekabet havası izledi. Türk atletizm tarihinde ilk Türkiye Şampiyonası yarışmaları, 05 Eylül 1924’ de Eskişehir’de yapıldı. Türkiye atletizm Federasyonu 1924 yılında IAAF’ a üye oldu.
80’li yıllara kadar dünya, atletizimde dev adımlarını atarken Türkiye bu konuda geri kaldı. 1970-80 yılları arasında çeşitli dallarda derece yapsak bile şampiyonluk gelmedi. Bu durgunluk Semra Aksu’nun 1983 Balkan ve 1987 Akdeniz Oyunlarında elde ettiği ikincilik ve üçüncülük dereceleriyle biraz olsun aşıldı. Ayrıca, Mehmet Terzi ve Ahmet Altun maratonda, Mehmet Yurdadön ile Necdet Ayaz krosta ve uzun mesafelerde büyük başarılar kazanarak uluslar arası pek çok müsabakada madalyalar aldılar. 1989 – 1994 yılları arasında atletizmde bir atılım olmuştur ve bu yıllarda çok sayıda Türkiye rekoru kırılmıştır.
1990’lı yıllarda Serap Aktaş maraton branşında uluslar arası müsabakalarda altın madalya alan ilk sporcumuz olmuştur. Bununla beraber, Alper Kasapoğlu dekatlonda, Cengiz Kavaklıoğlu 100 metrede, Zeki Öztürk 1500-5000-10000 metrelerde, Filiz Türker 100 metre engelli yarışmalarında ülkemizi en iyi şekilde temsil etmişler ve madalya kazanmışlardır.
Sidney Olimpiyat Oyunlarında Süreyya Ayhan yarı final koşma başarısını göstermiştir. Orta mesafe atletlerimizden Süreyya Ayhan 2002 yılında kazandığı Avrupa Şampiyonluğu ile atletizm tarihimizde alınan ilk Avrupa Şampiyonluğu olma özelliğini taşıyor. Yine 2003 yılında Süreyya Ayhan’ın 1500 metrede kazanmış olduğu ikincilikte bir ilkti. Elvan Abeylegesse 2002 yılında Avrupa Kros Şampiyonasında üçüncü 2003 yılında ise ikinci olmuştur. Ayrıca Abeylegesse, 2004 yılında 5000 metrede Dünya Rekorunu kırdı. 2005 de ülkemizde yapılan Avrupa 10k koşusunda altın madalya aldı. Şampiyona rekoru hala ondadır.
Avrupa 23 yaş altı şampiyonasında sporcumuz Nevin Yanıt 100m engellide ülkemize altın madalya kazandırmış, aynı zamanda sprint branşında ülkemize kazandırılan ilk madalya olarak yerini almıştır. Aynı yarışmada Kemal Koyuncu 5000 metrede 3. olmuş, 23 yaş altı Avrupa Kros şampiyonasında ise 1. olarak ülkemize altın madalya kazandırmıştır. Ayrıca Dünya Dağ Koşuları Şampiyonasında Ahmet Aslan 1. olarak altın madalya almış, Avrupa Dağ Koşusunda Mahmut Uruçlu da 3. olmuştur. Sultan Haydar’ın Avrupa Kros Şampiyonası’nda 23 yaşaltı kategorisindeki altın madalyası 2009’a kadar kazanılan son altın madalya olmuştur.
2012 Londra Olimpiyatları’nda kadınlar 1500m finalinde Aslı Çakır Alptekin altın, Gamze Bulut ise gümüş madalya almıştır. Trt spikeri Cünyet Kıran’ın tüyleri diken diken eden anlatımıyla o ana geri dönelim.
Türkiye Atletizm Federasyonu
www.taf.org.tr
