Kesinlikle. Bugün Christina, sağlık ve ışıltının resmidir. Röportajımız için Los Angeles’taki evinde bir beyaz koltukta yalınayak, pamuklu bir tişört ve diz boyunda eteği, yağlı saçları iki yana örülmüş sakin bir şekilde oturmuştu. Birlikte yaşadığı erkek arkadaşı, 40 yaşındaki müzisyen, Martyn Lenoble, mutfakta oyalanıyordu ve mini Doberman – Alman köpeği karışımı, Tallulah, dizinde yatıyordu.
Christina kanser olduğunu öğrendiğinde de aynen bu koltukta oturuyormuş. Girdiği MRI, sol göğsünde “korkunç” bir şeyi ortaya çıkarmış, biyopsi ise kitlenin kötü huylu tümör olduğunu onaylamış. Onkolojisti kötü haberi telefonda vermek istememiş ama Christina’yı aradığında ve konuşmak için çağırdığında, Christina sonuçları hemen orada öğrenmek istemiş çünkü evdeyken “Yere oturup ağlayabilirsin” diyor. Christina, annesi Nancy Priddy eve varana kadar sadece bunu yapmış. “Onun kucağına uzandım ve sadece bağırdım ve bağırdım.” (Nancy’nin de göğüs kanseri 38 yaşındayken teşhis edilmiş. O zamanlar Christina sadece yedi yaşındaymış.) “Bu rahatsızlık ailemde de görüldüğü halde, 40 yıl düşünsem başıma geleceği aklıma gelmezdi. Çok korkmuştum.”
Haberler ve halkla yüzleşmek
Telefonda gelen haber korkutucu ve hayat değiştirici olaylar zincirini harekete geçirmiş. Ailesinin de göğüs kanseri geçmişi olduğu için Christina BRCA mutasyon testi olmaya karar vermiş. (Kadınlar bu genlerin mutasyonuyla yüzde 40 ile yüzde 85 arası göğüs ve yumurtalık kanserinin ilerleme riskini taşıyor. Aynı durumda kanserin tekrar görülmesi riski de artıyor.) Test pozitif çıktıktan sonra Christina, çift mastektomi (meme bezinin kesilip çıkartılması) ameliyatı olmuş. Kasım ayında, 37’nci yaş gününden sadece dört gün önce rekonstrüktif ameliyatı bunu takip etmiş. “Hiç bu kadar dibe vurduğum bir yıl olmamıştı” diye itiraf ediyor. “Bu kadar kısa zamanda başıma gelenler yıkıcıydı.”
Ağustos 2008’de, çift mastektomi ameliyatının üstünden bir ay bile geçmeden, hastalığı ile ilgili bilgiler basına sızmış ve kendini konuşacak kadar güçlü hissetmeden, halka deneyimlerinden bahsetmeye zorlanmış. Takip eden ayda Samantha Who? adlı sitcomdaki şımarık amnezik rolüyle komedi dalında en iyi aktrist adayı olarak transparan mavi bir Reem Acra elbise ve olmayan göğüslerini gizleyen bir korseyle Emmy Ödülleri’ne katıldı. “Bu sanırım benim yeniden ortaya çıkışımdı” diyor. “Herkesin bakacağını biliyordum, sadece ‘Sakın ağlama, sakın ağlama, sakın ağlama’ diye düşündüm.”
Bir kere bunu paylaştıktan sonra, artık kelimelerin daha rahat döküldüğünü fark etmiş. “Artık rahatlıkla bu olayın çirkin taraflarını anlatabiliyordum” diyor. Right Action for Women adında bir kuruluş başlatarak, sigortasız ve sigortası bu pahalı testleri karşılayamayan yüksek riskli genç kadınlara yardım etmek amacıyla MRI testleri için fon sağlayan Christina, “MRI’den sonra yanlış bir şey olduğunu fark ettim” diyor. “Eğer bu test olmasaydı neler olacağını tahmin bile edemiyorum.” Bu organizasyon aynı zamanda hastalığı atlatmayı başaran diğer insanlarla iletişim kurmasını sağlamış. Christina, “Bu insanlarla tanışınca aramızda gerçek bir yakınlık oluştu. Birbirimize sıkı sıkı tutunduk çünkü herkesin ne yaşadığını çok iyi anlıyorduk” diyor.
Christina aynı zamanda dünyaya yayılmak için başka yollar da bulmuş. Geçen sene, Los Angeles’taki “Kansere Karşı Ayağa Kalk” yararına düzenlenen etkinlikte, sahnede göğüs kanserinden kurtulan Sheryl Crow ve Melisa Etheridge’e katıldı. “Perde arkasında Jennifer Aniston ‘Üç kız arkadaşımı orada görmek hiç hoş değil ama sizinle gurur duyuyorum’ gibi bir şey söyledi. Bu çok hoştu” diyor.
Christina, her Ekim ayında düzenlenen ve göğüs kanseri araştırması için bir fon olarak görev yapan Lee Ulusal Jean Günü’nün de elçisi. “Diğerlerini cesaretlendirmek çok güzel ama eğer arada bir bile olsa kendin için endişelenmiyorsan, bu normal olmadığın anlamına gelir” diyor Christina. “Tümörü, kemoterapiye ihtiyaç duymadan fark ettiğim için minnettarım. Yine de bütün bu deneyim berbattı.”
Açık sözlülüğü onun yeni göğüslerinden bahsetmesini de sağlıyor. “Bu çok zor çünkü aynı değiller ve benimkiler gerçekten iyiydi” diyor bir kahkaha atarken. “Eğer beğenmediğiniz göğüsleriniz varsa, bir beden seçersiniz ve gider kendinize yepyeni bir hediye yaparsınız ama bu çok farklı çünkü kendi seçimin değil. Gerçekten tuhaf hissediyorum, hissizlik var ve sırtım hâlâ uyuşuk. Egzersiz yaparken bile farklı hissediyorum. Bu hissi geri kazanmak iki yıl sürecek. Ama sütyen giymek zorunda olmamak harika!”
Christina, tedaviden sonra, dengesini geri kazanmaya ve stresi hayatından uzaklaştırmaya konsantre olmuş. “Ameliyattan sonra yaklaşık beş kilo aldım ama şimdi eski halime dönmeye çalışıyorum” diyor. Planı yoğun fitness dersleri ve genellikle lahana, fasulye, soya peyniri ve pilav içeren makrobiyotik bir diyet. “Arada kendime bir dilim pizza için izin veriyorum ve bunu yaptığım için pişmanlık hissetmiyorum.” Martyn’le İtalya’ya en son yaptıkları gezide sadece mozarella ve domates salatası yiyip durmuş. “Bir tane daha Caprese salatası görseydim, ölecektim!” diyor.
Bizi cezbeden kötü şeyler, çok daha ciddi tepkilere yol açar. Geçen Nisan, Christina’nın sigara içerken görüntülenen fotoğrafı internette yayınlandı. Kanseri yenmiş bir kadın ve kanserle mücadele için projeler yürüten bir insan olarak basında bu tarz fotoğrafların yayınlanması hiç hoş karşılanmadı. Olayın hâlâ Christina üzerinde etkisi var. “Ben de insanım ve hata yapabilirim. Bir şeylere başvurdum. N’olmuş yani?” diyerek alışkanlığından bahsediyor. “Sigara içmemek her zaman bir mücadeledir.”
Anı yaşamak
Christina, tam anlamıyla televizyonda büyüdüğü halde Days Of Our Lives’daki ilk rolünde aktris annesinin yanında sadece üç aylıktı. Hâlâ bir parçası spot ışığının altında olmaktan hoşlanmıyor. Annesi ve yapımcı babası, o doğduktan bir süre sonra boşanmış. Aktris, “Utangacım ve bütün gözlerin üzerimde olmasından hoşlanmıyorum” diyor. “Bir partiye gittiğimde kendimi rahatsız hissediyorum. Onun yerine evde şömine yakıp, Martyn’le takılıp, eski bir Katherine Hepburn filmi izlemeyi tercih ederim.”
Marytn, Christina’nın belirttiği gibi, bütün bu sıkıntılara karşı kaya gibi sağlam durmuş. “Bu olanlarla, o olmasa baş edemezdim.” 10 yıl önce Los Angeles’ta bir müzik kulübünde tanıştığı Alman bas gitarcısından böyle bahsediyor. Çift, geçen sene, ikisinin de gönüllü olarak katıldığı yerel çocuk hastanesinde yeniden bağlantı kurmuş. “O iyi huylu ve mutlu bir insan. Hayatıma kattığı bütün bu sevgi ve huzur benim için çok değerli” diyor.
Son zamanlarda çıkan evlilik dedikodularını, bir gün aile sahibi olmayı istediğini onaylamasına rağmen, olumsuz yanıtlayıp iç geçirdi. 2005’te Aktör Johnathon Scaech ile olan dört yıllık evliliğini bitiren Christina, “Bir kızın yüzük takması illa nişanlandığı anlamına mı geliyor?” diye soruyor.
Artık Christina geleceğe bakmaktansa, anı yaşıyor. “Kafamın etrafındaki kılıflardan hiç kurtulamadım, kendimi hep zorlamam gerekti.” Başa çıkmasına yardımcı olmak için bir takım hayat kurallarını benimsedi. Bunların başında “Dış dünyayla çok fazla ilgilenirseniz, iç dünyanızı unutursunuz” geliyor. Bazıları da aptalca; “O jean’e giremeyeceğini biliyorsan, deneme bile.”
Ve kendine gönderdiği şu mesajlar var: Banyo aynasında kırmızı rujuyla mantralarını güçlendirmek için yazdığı mesajlar. Birincisi ben bir sağlık mucizesiyim ikincisi ben eğlencenin ta kendisiyim. Eğer o kırmızı tüpte bir şeyler kalmış olsaydı şunu da yazmayı düşünebilirmiş. Ben ilham kaynağıyım.
Göğüslerini nasıl sağlıklı tutarsın
Konu genç kadınlara ve göğüs kanserine geldiğinde, iyi ve kötü haberler var. “İyi olan; hastalığa yakalanma olasılığı yaşça büyük kadınlardan çok daha az. Kötü haber: Eğer hastalığa gençken yakalanırsan; çok daha saldırgan olabilir” diyor New York’ta ki Memorial Sloan-Kettering Kanser Merkezi’nden Doktor Debra Mangino.
Sağlıklı bir yaşam tarzı göğüslerini koruyabilir. Bunlar uzmanların, anahtar niteliğindeki değişiklik ve erken teşhis yöntemleri:
İdeal kiloda kal.
“Kilolu olmak, hastalığın ilerleme riskini arttırdığı gibi hastalıktan kurtulma ihtimalini de azaltabilir” diyor New York’taki Ralph Lauren Kanser ve Önleme Merkezi’nin kurucu ve başkanı Dr. Harold Freeman.
Ter dök.
Haftanın beş günü, 45 dakika veya bir saat koş. Düzenli egzersiz, bağışıklığı arttırır, obeziteyi engeller, östrojen ve insülin seviyelerini düşürür. Böylece hastalığı önleyici bir rol üstlenir.
Daha az iç.
Araştırmalar gösteriyor ki; bir günde iki kadeh içki, göğüs kanserini yüzde 21 oranında arttırıyor. Bunun yerine şarabı, taze üzümlerle değiştir. Üzümlerin kabuklarında bulunan resveratrol, östrojen seviyeni düşürmene ve bu şekilde hastalığa yakalanma riskini azaltmana yardımcı olur.
Sebze ye.
Düşük yağlı bir diyet hastalığa yakalanma riskini azaltmana yardımcı olabilir ama daha fazla koruma için diyetine turpgil sebzelerinden ekle; brokoli ve lahana gibi. Bu sebzelerin sulforafen içeriğinin kanser hücrelerinin çoğalmasını önlediğine inanılıyor. Kanserle daha yüksek dozla savaşmak için bu sebzeleri çiğ ye.
Ailenin geçmişini bil.
“Göğüs kanserinin yüzde 15’i aileden geliyor” diyor Freeman. Eğer göğüs kanserine yakalanmış birinci dereceden bir akraban varsa risk iki kat, eğer iki tane varsa risk beş kat artıyor.
Kontrole git.
Her kadın 40 yaşından itibaren yıllık testlerle memografiye ve en az üç yılda bir klinik göğüs kontrolüne gitmelidir. Eğer ailesinde daha önce göğüs kanseri görüldüyse, görülen yaştan 10 yıl önce kontrollere başlamalıdır. Gittiğin yerde dijital mamografi çekilip çekilmediğini sor. Böylece daha kolay görülebilir. Yüksek riskteki genç kadınlar mamografinin yanında MRI ya da sonogram çektirmelidir.
Genetik testleri dikkate al.
Kanser genç bir kadına bulaştığında BRCA mutasyonuyla alakası olma ihtimali oldukça yüksek” diyor Mangino. BRCA kariyerinde iki kırmızı bayrağa sahip Aşkenaz (Doğu Avrupalı) Yahudisi olmak ya da ailesinde göğüs veya yumurtalık kanseri bulunmuş olması durumlarından herhangi biriyle karşı karşıyaysan test olmak için genetik konusunda uzman birine başvurmalısın.”
Christina’nın organizasyonları
Kadınlar için doğru hareket
Bir MRI göğüs taraması, Christina’nın kanserini önceden keşfedip, hayatını kurtarmasına yardım etti. Bu aynı zamanda başka bir keşfe yol açtı. Aktris, “MRI sonucumu almaya gittiğimde, Cedars-Sinai’de bir kadın ‘Biliyorsun birçok kadın doktoru yapmasını söylese bile bunu tercih etmiyor. Çünkü pahalı’ dedi” diyor.
Bu deneyimden sonra, Christina diğer kadınları göğüs kanseri için yüksek riskte olmanın ne demek olduğuyla ilgili eğitmeye ve daha fazla kadını kontrole gitmeye cesaretlendirmeye söz verdi. Eylül 2008’de Right Action for Women adlı kuruluşu başlattı. “Yüksek riskteki bütün kadınların bu tarz testleri yaptırması için aynı imkânlara sahip olması konusunda çok hırslandım” diyor.
Tavsiye edilen testler pahalıydı, örneğin bir MRI 2.000 Dolar ve hatta daha fazla tutabilirdi. Kuruluşun amacı sigortası olmayanlara ve sigortanın bu pahalı testleri karşılamadığı durumlarda yardımcı olmaktı. Bazı sigorta şirketleri bu testleri araştırma ile ilgili görüyor. Bu çok saçma” diyor. “Yani, bahsettiğim test hayatımı kurtardı!”
Tabii başkalarının da hayatını kurtardı. Geçen Mayıs ayında, Los Angeles’ta ki EIF Revlon Run/Walk for Women’da 40 yaşlarında bir kadın Christina’ya ulaştı ve onun hikâyesini dinledikten sonra gidip MRI testini, akabinde kanser olduğunu öğrendiğini söyledi. “Bu çok ağırdı; ağlıyordu ve beni tutup ‘Hayatımı kurtardığın için teşekkür ederim’ diyordu” diye anlatıyor Christina. “Böyle bir durumda yardım edemiyorsunuz ama ‘Tamam. Doğru şeyi yaptım’ diye düşünüyorsunuz.” Christina’nın organizasyonuna yardımcı olmak için, rightactionforwomen.org’a bağışta bulunabilirsin.
Lee ulusal jean günü
2009’dan beri 2 Kasım Lee Ulusal Jean Günü’nde Right Action for Women’ı destekliyor. (Christina bu yıl etkinliğin temsilcisiydi.) Göğüs kanserine karşı savaşı desteklemede çalışanları 5 Dolar karşılığında Jean’lerini giymeye teşvik ediyor. Daha fazla bilgi için denimday.com’a tıkla.
Yazı: Monica Corcoran / Derleyen: Hande Tokmak / Fotoğraflar: Andrew MacPherson
